Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скасі́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
скашу́ |
ско́сім |
| 2-я ас. |
ско́сіш |
ско́сіце |
| 3-я ас. |
ско́сіць |
ско́сяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
скасі́ў |
скасі́лі |
| ж. |
скасі́ла |
| н. |
скасі́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
скасі́ |
скасі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
скасі́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
скасі́ць I сов., часто безл. скоси́ть, перекоси́ть;
с. во́чы — скоси́ть глаза́;
во́кны ў гэ́тым пако́і ~сі́ла — безл. о́кна в э́той ко́мнате скоси́ло (перекоси́ло)
скасі́ць II сов.
1. скоси́ть;
с. сенажа́ць — скоси́ть луг;
2. перен. скоси́ть, срази́ть; (всех, многих) перекоси́ть;
ку́ля ~сі́ла яго́ — пу́ля скоси́ла (срази́ла) его́;
3. перен. (о болезни) свали́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скасі́ць 1, скашу, скосіш, скосіць; зак.
1. што. Зрэзаць касой або касілкай (траву і пад.). Яго цікавіла, галоўным, чынам, усе, што датычылася лесу і пастуховае справы: ці ёсць трава, ці скасілі ўжо ў Лядзінах атаву... Колас. І скасілі траву, і зграблі ўсцяж ракі. Кірэенка. // Выкасіць, абкасіць траву на якім‑н. участку. [Чалавек:] — Можа я [млынару] паплавец скашу, а грошай — дзе іх узяць? Чорны. У сенакос ранічкай скасілі Мар’янін шнурок. Пальчэўскі.
2. перан.; каго. Забіць, загубіць; падарваць здароўе, сілы. Сыноў у маці мілых Траіх вайна скасіла. Муж — яе вярнуўся ў дом... Буйло. Бацьку страта адзінага сына скасіла, састарыла адразу. Лось. [Яніпа:] Чаму ж мяне, маленькую, хвароба не скасіла якая? Для чаго ж мне жыць зараз? Козел.
скасі́ць 2, скашу, скосіш, скосіць; зак., што.
1. Зрабіць косым; скрывіць. Скасіць бугая хаты. / у безас. ужыв. Вокны ў гэтым пакоі скасіла.
2. Павярнуць убок (пра вочы). Жанчына недаверліва скасіла на Андрэя вочы. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
касі́ць², кашу́, ко́сіш, ко́сіць; незак.
1. што. Рабіць касым, крывым; перакошваць.
К. рот.
2. што і чым. Глядзець коса, убок.
Конь касіў вокам на кучу канюшыны.
3. Быць касавокім, касым.
Левае вока косіць.
|| зак. скасі́ць, скашу́, ско́сіш, ско́сіць; ско́шаны (да 1 знач.) і пакасі́ць, -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны (да 1 знач.).
Скасіць вугал хаты.
Вокны пакасіла (безас.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
касі́ць¹, кашу́, ко́сіш, ко́сіць; ко́шаны; незак.
1. што. Зразаць траву касой² або касілкай.
К. атаву.
2. перан., каго (што). Нішчыць, забіваць у вялікай колькасці.
Хвароба косіць людзей.
Вайна нас гнула і касіла.
|| зак. скасі́ць, скашу́, ско́сіш, ско́сіць; ско́шаны.
|| наз. кашэ́нне, -я, н. (да 1 знач.) і касьба́, -ы́, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паско́шваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
Скасіць усё, многае (гл. скасіць¹).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перакасі́ць², -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны; зак., што.
1. Скасіць далей за вызначаную мяжу.
П. мяжу.
2. Скасіць усё, многае.
П. усе лугі.
|| незак. перако́шваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).
|| наз. перако́шванне, -я, н. (да 1 знач.) і перако́с, -у, м. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абкасі́ць, -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны; зак.
1. што. Скасіць траву вакол чаго-н.
А. траву вакол дрэў.
2. што. Скасіць усё, пакасіць.
А. лугі.
А. балота.
3. каго. Апярэдзіць, перамагчы ў касьбе.
Хто каго абкосіць.
|| незак. абко́шваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абко́шванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)