дранку́ля, ‑і, ж.

Круглая свінцовая паляўнічая куля. У стрэльбы свае забіваюць Дранкулі, каб звера глушыць. Куляшоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

свінцо́вы, -ая, -ае.

1. гл. свінец.

2. перан. Цёмна-шэры, колеру свінцу.

Свінцовае неба.

3. перан. Цяжкі.

С. удар.

Свінцовая галава (пра боль і цяжар у галаве). Свінцовае маўчанне (панурае, гнятучае).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

свінцо́вы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. свінцо́вы свінцо́вая свінцо́вае свінцо́выя
Р. свінцо́вага свінцо́вай
свінцо́вае		 свінцо́вага свінцо́вых
Д. свінцо́ваму свінцо́вай свінцо́ваму свінцо́вым
В. свінцо́вы (неадуш.)
свінцо́вага (адуш.)		 свінцо́вую свінцо́вае свінцо́выя (неадуш.)
свінцо́вых (адуш.)
Т. свінцо́вым свінцо́вай
свінцо́ваю		 свінцо́вым свінцо́вымі
М. свінцо́вым свінцо́вай свінцо́вым свінцо́вых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

свіне́ц, -нцу́, м.

Мяккі, вельмі цяжкі метал сінявата-шэрага колеру.

Здабыча свінцу.

◊

Сустрэць (ворага) свінцом — ружэйным агнём, кулямі.

Як свінцом налітыя — вельмі натруджаныя ад стомы, хваробы і пад. — аб адчуванні цяжару ў руках, нагах і пад.

|| прым. свінцо́вы, -ая, -ае.

Свінцовая куля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́трыца, -ы, мн. -ы, -рыц, ж. (спец.).

1. Увагнутая частка друкарскай формы, у якой атрымліваюць шрыфты.

Свінцовая м.

Пластмасавая м.

2. У матэматыцы: сістэма якіх-н. элементаў, размешчаных у выглядзе прамавугольнай табліцы.

3. Узор, штамп, форма ў серыйнай вытворчасці аб’ектаў мастацтва і тэхнікі.

|| прым. ма́трычны, -ая, -ае.

М. прэс.

М. цэх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бурава́та-свінцо́вы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. бурава́та-свінцо́вы бурава́та-свінцо́вая бурава́та-свінцо́вае бурава́та-свінцо́выя
Р. бурава́та-свінцо́вага бурава́та-свінцо́вай
бурава́та-свінцо́вае		 бурава́та-свінцо́вага бурава́та-свінцо́вых
Д. бурава́та-свінцо́ваму бурава́та-свінцо́вай бурава́та-свінцо́ваму бурава́та-свінцо́вым
В. бурава́та-свінцо́вы (неадуш.)
бурава́та-свінцо́вага (адуш.)		 бурава́та-свінцо́вую бурава́та-свінцо́вае бурава́та-свінцо́выя (неадуш.)
бурава́та-свінцо́вых (адуш.)
Т. бурава́та-свінцо́вым бурава́та-свінцо́вай
бурава́та-свінцо́ваю		 бурава́та-свінцо́вым бурава́та-свінцо́вымі
М. бурава́та-свінцо́вым бурава́та-свінцо́вай бурава́та-свінцо́вым бурава́та-свінцо́вых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

азо́тна-свінцо́вы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. азо́тна-свінцо́вы азо́тна-свінцо́вая азо́тна-свінцо́вае азо́тна-свінцо́выя
Р. азо́тна-свінцо́вага азо́тна-свінцо́вай
азо́тна-свінцо́вае		 азо́тна-свінцо́вага азо́тна-свінцо́вых
Д. азо́тна-свінцо́ваму азо́тна-свінцо́вай азо́тна-свінцо́ваму азо́тна-свінцо́вым
В. азо́тна-свінцо́вы (неадуш.)
азо́тна-свінцо́вага (адуш.)		 азо́тна-свінцо́вую азо́тна-свінцо́вае азо́тна-свінцо́выя (неадуш.)
азо́тна-свінцо́вых (адуш.)
Т. азо́тна-свінцо́вым азо́тна-свінцо́вай
азо́тна-свінцо́ваю		 азо́тна-свінцо́вым азо́тна-свінцо́вымі
М. азо́тна-свінцо́вым азо́тна-свінцо́вай азо́тна-свінцо́вым азо́тна-свінцо́вых

Крыніцы: piskunou2012, prym2009, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цёмна-свінцо́вы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. цёмна-свінцо́вы цёмна-свінцо́вая цёмна-свінцо́вае цёмна-свінцо́выя
Р. цёмна-свінцо́вага цёмна-свінцо́вай
цёмна-свінцо́вае		 цёмна-свінцо́вага цёмна-свінцо́вых
Д. цёмна-свінцо́ваму цёмна-свінцо́вай цёмна-свінцо́ваму цёмна-свінцо́вым
В. цёмна-свінцо́вы (неадуш.)
цёмна-свінцо́вага (адуш.)		 цёмна-свінцо́вую цёмна-свінцо́вае цёмна-свінцо́выя (неадуш.)
цёмна-свінцо́вых (адуш.)
Т. цёмна-свінцо́вым цёмна-свінцо́вай
цёмна-свінцо́ваю		 цёмна-свінцо́вым цёмна-свінцо́вымі
М. цёмна-свінцо́вым цёмна-свінцо́вай цёмна-свінцо́вым цёмна-свінцо́вых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

свінцо́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да свінцу (у 1 знач.); зроблены са свінцу. Свінцовы злітак. Свінцовая куля. // Звязаны з уздзеяннем свінцу. Свінцовая інтаксікацыя. // Які ўтрымлівае свінец або свінцовае злучэнне. Свінцовыя бялілы. Свінцовыя руды. Свінцовая вада. // Звязаны з перапрацоўкай і здабычай свінцу. Свінцовыя распрацоўкі. Свінцовы руднік.

2. Цёмна-шэры, колеру свінцу. Свінцовыя хмары. □ Хмурны дзень, свінцовае неба ўзмацнялі ўражанне кволасці раслін. Мяжэвіч.

3. перан. Цяжкі; пануры, гнятучы. Тышкевіч напружваў памяць. У свінцовай галаве ніводнага пробліску. Асіпенка. Я свінцовыя вейкі свае расчыніў, Свет хіснуўся — такі нетрывалы і дзіўны. Панчанка. [Маці] гнялі цяжкія свінцовыя думкі. Дзе сыны? Дзе яе мілыя, любыя хлопчыкі? Ставер. Маўчанне было свінцовае, і ў гэтым маўчанні прагучаў голас: — Рацыя! Караткевіч.

4. перан. Які мае адносіны да свінцу (у 2 знач.). А зверху, з узгоркаў, не пераставаў сыпацца свінцовы град. М. Ткачоў. Назар Пашкевіч і Барыс Падгорны трымаліся каля Нічыпара Дубініна, які з кулямёта паліваў фашыстаў свінцовым дажджом. Гурскі.

•••

Свінцовы блішчак гл. блішчак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прымо́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. прымачыць (у 2 знач.).

2. Лекавая вадкасць, якой замочваюць вату, марлю і пад. для прыкладвання да хворага месца. Свінцовая прымочка. □ Чорны валасаты дзед .. клаў ..[Юрыю] на галаву прымочкі, штогадзіны прыносіў піць. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)