сашчапі́цца, -шчаплю́ся, -шчэ́пішся, -шчэ́піцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Злучыцца пры дапамозе чаго-н. (сашчэпак, клямараў і пад.).
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Сплёўшыся, злучыцца разам; шчыльна з сілай сціснуцца (пра зубы і пад.), сашчаміцца (пра рукі, пальцы і пад.).
Пальцы сашчапіліся ў кулакі.
3. перан. Сысціся ў бойцы, спрэчцы.
С. за грудкі.
|| незак. сашчапля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца і сашчэ́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сашчапі́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
сашчаплю́ся |
сашчэ́пімся |
| 2-я ас. |
сашчэ́пішся |
сашчэ́піцеся |
| 3-я ас. |
сашчэ́піцца |
сашчэ́пяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
сашчапі́ўся |
сашчапі́ліся |
| ж. |
сашчапі́лася |
| н. |
сашчапі́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
сашчапі́ся |
сашчапі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
сашчапі́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сашчапі́цца сов.
1. (соединиться при помощи скрепок, зажимов) скрепи́ться;
2. (о руках, пальцах) сжа́ться; сцепи́ться;
3. сти́снуться; сжа́ться;
ад хвалява́ння мо́цна ~пі́ліся зу́бы — от волне́ния кре́пко сти́снулись (сжа́лись) зу́бы;
4. перен. (вступить в спор, драку) схвати́ться, сцепи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сашчапі́цца, ‑шчаплюся, ‑шчэпішся, ‑шчэпіцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Змацавацца, злучыцца пры дапамозе чаго‑н. // чым і без дап. Закрануўшы што‑н., зачапіцца. Корч не стукнуўся аб човен, але затое яны сашчапіліся і далей паплылі ўжо абодва разам. Маўр. Вось.. [быкі] сышліся галовамі, сашчапіліся рагамі! Колас. // Сплёўшыся, злучыцца разам (пра пальцы, рукі і пад.). Гэлька не магла, глядзець у вароты хлява, яна адвярнулася ў другі бок. Сашчапіліся пальцы ў кулакі, сцяліся зубы. Сташэўскі. // З сілай сціснуцца (пра зубы і пад.). Іван у апошняе імгненне паспеў схапіць ваўкадава за ашыйнік і ў амаль нечалавечым напружанні рук не даў сашчапіцца на сабе ягоным зубам. Быкаў.
2. Сысціся ў бойцы. Праціўнікі ўжо сашчапіліся загрудкі, ужо адзін, хапаючыся за пісталет, паляцеў потырч праз крэсла. Лынькоў. Відаць, што тут [каля клуба] была снежная бойка .. Адзін хлапчук, увесь аблеплены снегам, сашчапіўся з другім. Сташэўскі. // Пачаць спрэчку, сварку. [Анэта:] — Дальбог, хутка аглухну ад іх лёскату на [лічыльніках]. То адзін, то другі, гэтак кожненькі вечар. А то мала гэтага, дык яшчэ сашчэпяцца сварыцца. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасашчапля́цца, ‑яецца; зак.
Сашчапіцца — пра ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сашчапля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.
1. Незак. да сашчапіцца.
2. Зал. да сашчапляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сашчэ́плівацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да сашчапіцца.
2. Зал. да сашчэпліваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скрепи́ться
1. змацава́цца; сашчапі́цца, мног. пасашчэ́плівацца, пасашчапля́цца;
2. (побороть себя) уст. стрыма́цца, перамагчы́ сябе́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скало́цца 1, сколецца; зак.
Аддзяліцца, адпасці пры ўдары (пра слой, кавалак чаго‑н.).
скало́цца 2, скалюся, сколешся, сколецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Змацавацца, сашчапіцца (шпількай і пад.).
2. Зраніцца чым‑н. вострым, калючым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцепи́ться
1. (зацепиться одно за другое) счапі́цца, мног. пасчапля́цца, пасчэ́плівацца;
2. (соединиться, сплетаясь) сашчапі́цца, мног. пасашчапля́цца, пасашчэ́плівацца;
3. (сжаться) разг. сці́снуцца, сця́цца;
4. (схватиться в драке, вступить в ожесточённый спор) разг. счапі́цца, сашчапі́цца, схапі́цца, схваці́цца, спле́сціся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)