саро́мецца, -еюся, -еешся, -еецца; незак.
1. Адчуваць сорам, няёмкасць за свае ўчынкі, паводзіны і пад.
С. расказаць пра сваю віну.
С. свайго бруднага адзення.
2. Бянтэжыцца, канфузіцца.
С. незнаёмых людзей.
С. пець.
Не трэба с. сваіх слёз.
|| зак. асаро́міцца, -млюся, -мішся, -міцца (да 1 знач.) і пасаро́мецца, -еюся, -еешся, -еецца.
Дзяцей бы пасаромелася!
Пасаромеўся позна званіць сябру.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
саро́мецца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
саро́меюся |
саро́меемся |
| 2-я ас. |
саро́меешся |
саро́меецеся |
| 3-я ас. |
саро́меецца |
саро́меюцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
саро́меўся |
саро́меліся |
| ж. |
саро́мелася |
| н. |
саро́мелася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
саро́мейся |
саро́мейцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
саро́меючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
саро́мецца несов.
1. стыди́ться, со́веститься;
ён ~меўся сваі́х слёз — он стыди́лся свои́х слёз;
2. (чувствовать замешательство) стесня́ться, смуща́ться, конфу́зиться, со́веститься;
с. незнаёмых — стесня́ться незнако́мых;
с. пець — стесня́ться петь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
саро́мецца, ‑еюся, ‑еешся, ‑еецца; незак.
1. Адчуваць сорам, няёмкасць за свае паводзіны, учынкі і пад. [Максім] лавіў сябе на тым, што зайздросціць Мікодыму, і саромеўся гэтага. Машара. Пра гісторыю з лыжамі Воўка саромеўся расказваць у класе. Кавалёў. Пасля.. [Саша] прызналася, што саромелася свайго беднага ўбрання: яна была з беднай сям’і, расла без маці. Шамякін.
2. Адчуваць няёмкасць, бянтэжыцца, канфузіцца. Анежка ж, апынуўшыся ўпершыню на такой адзіноце з.. [Алесем], саромелася і таксама маўчала. Броўка. З імі быў Пеця Зварыкін — ціхі, непрыкметны юнак з доўгімі рукамі, якіх ён вельмі саромеўся і таму заўсёды трымаў за спіной. Васілёнак. // з інф. Не адважвацца рабіць што‑н. з-за няёмкасці, сарамлівасці. [Санька] падцягваць саромеецца, бо вельмі ж у яго тонкі голас супраць баса дзядзькі Якуба. Якімовіч. Валя саромеецца хадзіць на гэтыя вечарынкі і сядзіць вось так доўгімі вечарамі. Шамякін.
3. (звычайна з адмоўем). Не цырымоніцца з кім‑н.; дзейнічаць бессаромна, бесцырымонна. — Жылаваты чалавек ты, браце! — падумаў Лабановіч: — Нават за напісанне ліста не саромеешся браць сала. Колас. Не саромеўся [Андрэй] нахлусіць сябру пяць карабоў з коптурам, каб толькі выставіць сябе перад ім ад важным і смелым. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саромецца, бянтэжыцца, канфузіцца; стыдацца (абл.); чырванець (перан.) □ свяціць вачамі
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
пасаро́мецца гл. саромецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
асаро́міцца гл. саромецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мя́цца², мну́ся, мне́шся, мне́цца; мнёмся, мняце́ся, мну́цца; мніся; незак. (разм.).
Праяўляць нерашучасць, саромецца, вагацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)