Саро́кі
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Саро́кі |
| Р. |
Саро́к
Саро́каў |
| Д. |
Саро́кам |
| В. |
Саро́кі |
| Т. |
Саро́камі |
| М. |
Саро́ках |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
*Сарокі, соро́кі (жытк., Нар. сл.) ’злучаныя парамі накрыж кароткія жэрдкі, якімі прыціскаюць салому ці кастрыцу на вільчыку’. Да сарока 1 (гл.), у выніку падабенства да сарочага хваста.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
саро́ка
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
саро́ка |
саро́кі |
| Р. |
саро́кі |
саро́к |
| Д. |
саро́цы |
саро́кам |
| В. |
саро́ку |
саро́к |
| Т. |
саро́кай
саро́каю |
саро́камі |
| М. |
саро́цы |
саро́ках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
стано́ўчасць, ‑і, ж.
Уласцівасць станоўчага. Станоўчасць Сарокі адчуваецца ўсімі персанажамі. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саро́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да сарокі, належыць ёй. Незаследжаны двор... Парог... А на плоце — сляды сарочыя. Барадулін.
2. Падобны або такі, як у сарокі. Але як толькі прачыняў дзверы рэдакцыйнага калідора, мяне адразу як бы глушыла сарочае стракатанне машынак, бянтэжыла мітусня ў калідоры. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дане́сціся, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -нясецца; -нёсся, -нёслася; зак.
1. Зрабіцца чутным (пра гукі, пахі і пад.).
Да яго слыху данеслася стракатанне сарокі. 3 навакольных лугоў данёсся пах сена.
2. Распаўсюдзіцца, стаць вядомым.
Данеслася радасная вестка.
|| незак. дано́сіцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -сіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́віднець, ‑ее; безас. зак.
Добра развіднець. Ужо вывіднела, у блізкім алешніку трашчаць сарокі, на прыбітай, па-летняму зялёнай траве — кропелькі расы. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цыц, выкл.
Вокрык, якім загадваюць змоўкнуць. — Цыц вы, гультаі, хопіць скардзіцца! — зноў азваўся старшы. Машара. [Стары:] — Цыц, сарокі! Дайце хоць паспаць. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павярэ́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.
Разм. Стаміцца, адчуць сябе нездаровым ад цяжкай работы, доўгай хадзьбы і пад. — Даволі, сарокі, час марнаваць, не павярэдзіцеся, калі ўдваіх і возьмеце мяш[ок], — прыкрыкнуў дзед. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жаўна́, ‑ы́; мн. жо́ўны (з ліч. 2, 3, 4 жаўны́), жо́ўнаў; ж.
Назва чорнага і зялёнага дзятла. На дрэвах пявуча перасвістваліся дразды, трашчоткамі стракаталі сарокі і час ад часу паветра раздзіраў непрыемны, прарэзлівы крык жаўны. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)