самле́ла
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| самле́ла |
- |
- |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
самле́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
самле́ю |
самле́ем |
| 2-я ас. |
самле́еш |
самле́еце |
| 3-я ас. |
самле́е |
самле́юць |
| Прошлы час |
| м. |
самле́ў |
самле́лі |
| ж. |
самле́ла |
| н. |
самле́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
самле́й |
самле́йце |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
самле́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
самле́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Страціць прытомнасць. Галіна Адамаўна самлела, у яе здарыўся сардэчны прыступ. Шамякін. // Анямець ад нечаканага страху, здзіўлення і пад. Зірнуў я і аж самлеў — за авечкамі з ашчэранай пашчай здаравенны рыжы воўк бяжыць. Ляўданскі. Паварушыліся [хлопцы] — і зараз жа храснуў леташні сухі чаротнік. Самлелі хлопцы, затаілі дыханне, прыслухаліся — нічога. Маўр.
2. Здранцвець, страціць адчувальнасць. Доўга Міхалка пісаў. Самлела, моцна зайшлася ў яго рука. Лужанін.
3. Знясілець ад стомленасці, спёкі і інш. Дзед адцягвае Лазара ад мяшка, і рукі ў Лазара дрыжаць мацней, вось-вось самлеюць пальцы і пусцяць мяшок. Галавач. [Гарпіна:] Ой, не, адпачнём пакуль у садзе, а то я так самлела ў спякоце, што хоць у бочку з вадой лезь... Губарэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакале́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад пакалечыць.
2. у знач. прым. Які атрымаў калецтва; знявечаны. [Алена] спынілася каля лавы.., падняла посцілку, зірнула на мёртвы пакалечаны твар дзяўчыны і самлела. Чарнышэвіч. // Які атрымаў значныя пашкоджанні, даведзены да нягоднасці (пра рэчы, прадметы). Дрэвы.. стаялі пакалечаныя, і замест галінак тырчалі ў розныя бакі кароткія абрэзкі сукоў. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)