Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сало́ўка
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сало́ўка |
сало́ўкі |
| Р. |
сало́ўкі |
сало́ўкаў |
| Д. |
сало́ўку |
сало́ўкам |
| В. |
сало́ўку |
сало́ўкаў |
| Т. |
сало́ўкам |
сало́ўкамі |
| М. |
сало́ўку |
сало́ўках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сало́ўка м., нар.-поэт., ласк. солове́йко, соло́вушка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сало́ўка, ‑і, м.
Разм. Памянш.-ласк. да салавей. Зацёхкаў салоўка, зязюля лічыла на сонных палянках прыморскія дачы. Вялюгін. Салоўка пяе адвечную песню кахання, і трэлі яго нясуцца па ўсім лузе. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
салаве́й, -лаўя́, мн. -лаўі́, -лаўёў, м.
1. Буравата-шэрая маленькая пеўчая птушка атрада вераб’інападобных, якая вылучаецца прыгожым спевам.
Ля рэчкі зацёхкаў с.
2. перан. Пра чалавека, які славіцца чыстым, прыгожым голасам, выключным вакальным майстэрствам (разм.).
3. перан. Пра гаваруна, балбатуна, які прыгожа гаворыць, многа абяцае (іран.).
◊
Пець (залівацца) салаўём — гаварыць красамоўна, з захапленнем.
|| ласк. салаве́йка, -і, мн. -і, -аў, м. і сало́ўка, -і, мн. -і, -аў, м. (нар.-паэт.).
|| прым. салаўі́ны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. Незак. да распець.
2. Спяваць гучна, весела. — Ка мне йшлі дзяўчаты, Кветкі мае рвалі, Жніўныя, вясельныя Песні распявалі. Русак. Ля ракі распяваў салоўка. Сіняўскі.
3. Вымаўляць нараспеў. — Ну што ось гэта вы, хлопцы? — распяваючы кожнае слова, працягнуў .. [Сямён]. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калыха́ць, ‑лышу, ‑лышаш, ‑лыша; незак., каго-што.
1. Мерна рухаць зверху ўніз або з боку ў бок; гайдаць, хістаць. Ветрык паволі калыхаў у руцэ лісток пісьма. Алешка. Там, у бяскрайняй вышыні, вецер калыхаў сцягі. Шамякін. / у безас. ужыв. Вагон калыхала і тузала на кожным стыку. Грахоўскі.
2. чым. Рабіць чым‑н. мерныя павольныя рухі; ківаць. Калыхаць нагою.
3. Гайдаючы калыску, спяваючы калыханку, усыпляць (дзіця). За.. пераборкаю батрачка Матруна калыша дзіця маладой пары. Гарэцкі. // Навяваць сон (пра гукі). Павекі самі па сабе паволі плюшчацца, а мяккі звон-шум у паветры плавае, калыша. Мурашка.
4. перан. Парушаць, абуджаць (цішыню, спакой). Роўны храп ціха калыхаў сонную цішыню хаты. Лынькоў. Не салоўка голасам пявучым Над ракой калыша ціхі гай. З нар. // Парушаць душэўны спакой, хваляваць. Сцёпка доўга стаяў, любуючыся горадам, і нейкае новае адчуванне калыхала яго, прыцягвала да гэтага горада і ў той жа час палохала і непакоіла. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)