рэ́шта
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
рэ́шта |
| Р. |
рэ́шты |
| Д. |
рэ́шце |
| В. |
рэ́шту |
| Т. |
рэ́штай
рэ́штаю |
| М. |
рэ́шце |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
рэ́шта, -ы, ДМ -шце, ж.
1. Частка чаго-н., якая засталася нявыкарыстанай; астача, астатак.
2. Частка якога-н. адрэзка часу ці адлегласці, якая засталася нявыкарыстанай ці непераадоленай.
Р. дня.
Р. дарогі.
3. Здача.
Атрымаць рэшту.
Р. з рубля.
◊
У рэшце рэшт —
1) у канчатковым выніку.
Доўга ўтлумачвалі, у рэшце рэшт зразумеў;
2) пабочн. сл., тое, што і нарэшце (у 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэ́шта ж.
1. оста́ток м.; остально́е ср.;
2. (о деньгах) сда́ча;
◊ у рэ́шце рэшт — в конце́ концо́в;
даць ~ты — дать сда́чи
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рэ́шта, ‑ы, ДМ ‑шце, ж.
1. Частка чаго‑н., якая засталася, не выкарысталася; астача, астатак. Саша, даўшы пакаштаваць соку Ленцы, панесла рэшту Лялькевічу, які бандарнічаў пад паветкай. Шамякін. Салдаты дзялілі свой паёк на дваіх, а рэшту аддавалі дзецям і жанчынам. Кухараў. // Тое (тыя), што асталося (асталіся) пасля падзелу, адыходу каго‑, чаго‑н. [Сушко:] — Скажы, дзе рэшта з вашай кампаніі і дзе хаваецца награбленае вамі дабро? Колас. Уся рэшта групы — восем чалавек — трымалася чынна, не выскаквала з гутаркамі. Пестрак. — Гэтымі днямі выезд у поле, — гаварыў Апанас. — Мусіць, Нахлябічавы і Сегенецкага коні самая сіла. [Якуб:] — Самая сіла. Рэшта ўсё — так сабе. Чорны.
2. Частка якога‑н. адрэзка часу ці адлегласці, якая засталася яшчэ нявыкарыстанай ці непераадоленай. А вось рэшту дня дык ужо дома .. [Ганку] не ўтрымаеш. Якімовіч. Садовіч захапіўся новаю ідэяю і ўсю рэшту дарогі гаварыў аб ёй з высокім пафасам. Колас.
3. Здача. — Малады чалавек! — паклікаў яго прадавец. — Вы ж хоць рэшту вазьміце. Ваданосаў.
•••
У рэшце рэшт — у канчатковым выніку, нарэшце. — Якая, у рэшце рэшт, мне справа да ўсяго гэтага?! — ускіпеў Балуеў. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэ́шта ’астача, астатак; рэшта’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Касп., Нас., Сл. ПЗБ, ТС), ’абрэзак тканіны’ (ЛА, 4), рэшт ’астача, рэшта’ (ЛА, 3), рэйшта ’тс’ (Сцяшк. Сл.), рэшка ’рэшта, астатак’ (Бяльк.). Ст.-бел. решта ’рэшта’ < ст.-польск. reszta < ням. Rest (Булыка, Лекс. запазыч., 81). Сюды ж рэштавы ’астатні’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абга́рак, -рка, мн. -ркі, -ркаў, м.
Абгарэлая рэшта (свечкі, бервяна і пад.).
На папялішчы тлелі абгаркі дошак, бярвення.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зда́ча¹, -ы, ж.
1. гл. здаць.
2. Лішак грошай, які вяртаецца пры разліку; рэшта.
Атрымаць здачу.
З. з пяці тысяч рублёў.
◊
Даць здачы каму (разм.) — адказаць ударам на ўдар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
остально́е сущ., ср. рэ́шта, -ты ж., аста́тняе, -няга ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аста́ча, -ы, ж.
1. Тое, што асталося пасля аддзялення часткі; рэшта, рэшткі чаго-н.
2. У матэматыцы: велічыня, якая атрымліваецца пры адыманні ад дзялімага здабытку дзельніка на цэлую дзель.
Шэсць дзеліцца на два без астачы.
◊
Без астачы — цалкам, поўнасцю.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агры́зак, -зка, мн. -зкі, -зкаў, м.
1. Абгрызены кавалак чаго-н., недаедзеная частка чаго-н.
А. яблыка.
2. Рэшта якога-н. прадмета, малапрыдатная для ўжывання.
А. алоўка (спісаны, кароткі аловак).
3. перан., зневаж. Пра каго-н., кім пагарджаюць, хто не заслугоўвае павагі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)