рэ́па, -ы, ж.

Караняплод з акруглым коранем светла-жоўтага колеру.

Кармавая р.

|| памянш. рэ́пка, -і, ДМ -пцы, ж.

|| прым. рэ́пны, -ая, -ае і рэ́павы, -ая, -ае.

Рэпнае поле.

Рэпавае лісце.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэ́па

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. рэ́па рэ́пы
Р. рэ́пы рэ́п
Д. рэ́пе рэ́пам
В. рэ́пу рэ́пы
Т. рэ́пай
рэ́паю		 рэ́памі
М. рэ́пе рэ́пах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

рэ́па ж. ре́па;

◊ як рэ́пу грызе́ — как ре́пу грызёт;

танне́й за па́раную рэ́пу — погов. деше́вле па́реной ре́пы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рэ́па, ‑ы, ж.

1. Агародная караняплодная двухгадовая расліна сямейства крыжакветных.

2. зб. Караняплоды гэтай расліны белага ці жоўтага колеру, прыдатныя для ежы.

•••

Хоць рэпу сёй гл. сеяць.

Як рэпу грызе гл. грызці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рэ́па 1 ’рэпа (Brassica rapa L.)’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Сл. ПЗБ, ТС, Шат.), рэ́піна ’тс’ (ТС), ’адно каліва рэпы’ (Юрч. СНЛ). Укр. ріпа, рус. репа, польск. rzepa, палаб. repo, н.-луж., в.-луж. rěpa, чэш. řepa ’бурак’, славацк. repa ’рэпа; бурак’, славен. répa ’рэпа’, серб., харв. rȅpa, балг. ряпа. Прасл. *rěpa. Адпаведнікі ў і.-е. мовах: літ. rópė, лац. rãpa, ст.-в.-ням. ruoppa. Мяркуецца, што гэта старажытны вандроўны культурны тэрмін невядомага паходжання (Фасмер, 3, 471; Чарных, 2, 111).

Рэ́па 2 ’трэшчыны’ (Сл. ПЗБ), ’цыпкі на нагах або руках’ (Сцяц., Шатал., Янк. Мат.), рэ́пы ’тс’ (ЛА, 3), рэ́піна ’трэшчына на скуры’ (ТСБМ), рэ́паўка ’трэшчына’ (Сл. ПЗБ), рэ́паўкі ’цыпкі на нагах’ (ЛА, 3), рэ́йпіна ’драпіна’ (пін., Нар. лекс.), рэ́панка ’нешта парэпанае, патрэсканае’ (ТС), ’гатунак бульбы, яблыкаў, груш’ (Мат. Гом., ТС), ’груша або яблык, верхняя частка якіх лопнула ад сонца’ (Янк. Мат.), ’земляная жаба, рапуха’ (ТС), рэ́паўка ’тс’ (Жыв. сл.), рэ́панкі ’цыпкі’ (Мат. Гом.). Ад рэпаны (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Свіная рэпа ‘мальва паўночная, Malva borealis’ (Дэмб. 1, 283). Да рэпа (гл.), відавочна, па знешнім выглядзе круглых пладоў; параўн. іншыя славянскія назвы, якія таксама ў большасці выпадкаў перанесены з найменняў чаго-небудзь круглага: рус. просви́рник, проску́рки, чэш. дыял. koláčky, ciganské tvarůžky, homůlky, укр. пацьорки і г. д. (гл. Махэк, Jména, 146 і наст.). Азначэнне (гл. свіны) характарызуе пераносны характар («фігуральнасць») назвы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

турнэ́пс, -у, м.

Кармавая рэпа.

|| прым. турнэ́псавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэ́пка, -і, ДМ -пцы, ж.

1. гл. рэпа.

2. Надкаленная косць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэ́п

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. рэ́п
Р. рэ́па
Д. рэ́пу
В. рэ́п
Т. рэ́пам
М. рэ́пе

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

рэ́пер

‘выканаўца рэпа’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. рэ́пер рэ́перы
Р. рэ́пера рэ́пераў
Д. рэ́перу рэ́перам
В. рэ́пера рэ́пераў
Т. рэ́перам рэ́перамі
М. рэперу рэ́перах

Крыніцы: nazounik2008, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)