ры́зыка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
ры́зыка |
| Р. |
ры́зыкі |
| Д. |
ры́зыцы |
| В. |
ры́зыку |
| Т. |
ры́зыкай
ры́зыкаю |
| М. |
ры́зыцы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ры́зыка, -і, ДМ -зыцы, ж.
1. Магчымая небяспека, пагроза чаму-н.
Ісці на рызыку.
Без усякай рызыкі.
2. Дзеянне наўдачу з надзеяй на шчаслівы канец.
На сваю рызыку дзейнічаць (на сваю адказнасць).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ры́зыка ж.
1. в разн. знач. риск м.;
2. разг. форс м., зано́счивость;
◊ на сваю́ ~ку — на свой риск
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ры́зыка, ‑і, ДМ ‑зыцы, ж.
1. Магчымая небяспека, пагроза чаму‑н. З вялікай рызыкай друкавалі часамі .. патрыёты антыфашысцкія лістоўкі, якія потым распаўсюджваліся па горадзе. Няхай. — Здаецца, пара зразумець табе, дзяўчына, што ў нас на кожным кроку рызыка. Машара. — Задумана смела, я сказаў бы, занадта смела, — Кіеня гаварыў нібы сам з сабой, — але і рызыка вялікая. Шыцік.
2. Дзеянне наўдачу ў якой‑н. справе з надзеяй на шчаслівы канец. [Камандзір:] — Без рызыкі на вайне не бывае. Якімовіч. Гэта была рызыка, але ці ж разумная, рызыка з добрым гаспадарчыя разлікам — добрая справа. Краўчанка. — Як можна без разумнай рызыкі? — пытаўся Кавалеўскі, беручы Максіма Сцяпанавіча пад руку і крыху заходзячы наперад. Карпаў.
3. Абл. Ганарлівасць, фанабэрыстасць. Голы, як бізун [Лявон], а рызыкі столькі, што носа не дастанеш. Чарнышэвіч.
•••
На сваю рызыку (страх) — на сваю адказнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апраўда́ны, -ая, -ае.
Які мае апраўданне (у 2 знач.) у чым-н.
Апраўданая рызыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адча́й, -ча́ю, м.
1. Стан крайняй безнадзейнасці, роспач.
Плакаць у адчаі.
2. Рашучасць, адвага, вялікая рызыка, безразважная храбрасць.
Усе дзівіліся адчаю і смеласці воінаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
опра́вданный прич., прил. апра́ўданы;
опра́вданный риск апра́ўданая ры́зыка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дерза́ние ср., высок.
1. адва́га, -гі ж., сме́ласць, -ці ж.; (риск) ры́зыка, -кі ж.;
2. (смелое стремление) сме́лае імкне́нне, сме́лае парыва́нне; (риск) ры́зыка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пла́тка ’прайграная ад недабору біткі гульня, раміз’ (Нас.). З польск. płatka ’стаўка ў гульні’ > ’рызыка, небяспека’, якое з płacić ’плаціць’ (Банькоўскі, 2, 619).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рызыкава́ць ’ісці на рызыку’, ’падвяргаць рызыцы’, ’адважвацца на што-небудзь’ (ТСБМ; шальч., Сл. ПЗБ), рызыкавацца ’фанабэрыцца’ (пух., Сл. ПЗБ), ры́зыка ’магчымая небяспека’ (ТСБМ; пух., Сл. ПЗБ; Гарэц.), ’небяспека’ (лях.), рызыкоўна ’смела, нахабна’ (астрав., Сл. ПЗБ). З польск. ryzyko, ryzykować ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)