рызма́н
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
рызма́н |
рызманы́ |
| Р. |
рызмана́ |
рызмано́ў |
| Д. |
рызману́ |
рызмана́м |
| В. |
рызма́н |
рызманы́ |
| Т. |
рызмано́м |
рызмана́мі |
| М. |
рызмане́ |
рызмана́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Рызма́н ’ласкут’ (шальч., Сл. ПЗБ), ’старое адзенне’ (Мат. Гродз.; Гарэц.), ’парваная адзежына’ (Жд. I), ’посцілка з рыззя’ (воран., Сл. ПЗБ), рызманы́ ’падранае адзенне, лахманы’ (ТСБМ), рызма́нты ’манаткі, лахманы’ (Янк. Мат.), рызма́нне ’парванае адзенне’ (Жд. I). Утворана ад рыззё (гл.) з дапамогай суфікса ‑ман, як лахма́н, сукма́н ’вопратка’ (Сцяцко, Афікс. наз., 160–161).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рызманы́, -о́ў, адз. рызма́н, -а́, м. (разм.).
Падранае, зношанае адзенне; лахманы.
Укрыць бульбу рызманамі, каб не памерзла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рызманы́, ед. рызма́н, -на́ м. тряпьё ср., лохмо́тья ед. нет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вето́шка ж., разг. рызма́н, -на́ м., ану́чка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рызманы́, ‑оў; адз. рызман, ‑а, м.
Разм. Падранае, паношанае адзенне; лахманы. У кутку хаціны, на дзярузе, укрытая рознымі рызманамі, ляжала маці. Арабей. Аднекуль з акружэння Прыбіўся бацька к нам. Сху[дзе]лы, учарнелы, Зарослы — не пазнаць, У нейкіх спарахнелых Цывільных рызманах. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рымо́нне ’адзенне’ (Ян.), ’рыззё’ (лоеў.). Магчыма, ад рызма́нне, рызма́н (гл.), як адзе́нне, шляхам рызма́нне > рыма́нне > рымо́нне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лахаміда ’лахман’ (прынёманск., Нар. лекс.) узнікла ў выніку кантамінацыі лексем лахі і хламіда (гл.), параўн. хала‑ міда ’рызман’ (Юрч.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лохмо́тья ед. нет лахмо́цце, -цця ср., лахманы́, -но́ў, ед. лахма́н, -на́ м., рызманы́, -но́ў, ед. рызма́н, -на́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Раму́лле зборн. ’старыя рэчы’ (беласт., Сл. ПЗБ). Блізкае да шматлікіх утварэнняў у рускай мове з варыянтным коранем ром‑/рем‑, параўн. рему́га ’акравак, рызман’, ро́мух ’тс’ і пад. Фасмер (3, 469) рус. зборн. ремьё ’шмаццё’ са спасылкай на Бадуэна дэ Куртэнэ адносіць да ре́мень, гл. рамень, рэмень.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)