ручаё́к

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ручаё́к ручайкі́
Р. ручайка́ ручайко́ў
Д. ручайку́ ручайка́м
В. ручаё́к ручайкі́
Т. ручайко́м ручайка́мі
М. ручайку́ ручайка́х

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ручаёк, ‑чайка, м.

Памянш.-ласк. да ручай; невялікі ручай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

руча́й, -я́, мн. -і́, -ёў, м.

Невялікі натуральны вадзяны паток, які цячэ струменем.

Горны р.

Бягуць вясеннія ручаі.

Ручаі слёз (перан.).

|| памянш. ручаёк, -чайка́, мн. -чайкі́, -чайко́ў, м.; прым. ручайко́вы, -ая, -ае.

|| прым. ручаёвы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

каламу́тны, -ая, -ае.

Пра вадкасць: непразрысты, мутны.

К. ручаёк.

Каламутная вада.

|| наз. каламу́тнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзюрча́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -чы́ць; незак. (разм.).

Цурчаць, ствараць булькатлівыя гукі.

Ручаёк дзюрчаў па каменьчыках.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

журча́ць і журчэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чы́ць; незак.

1. Пра ваду: пераліваючыся, ствараць аднастайныя булькатлівыя гукі.

Пад гарой журчаў ручаёк.

2. перан. Аднастайна, ціха гучаць (пра гутарку).

|| наз. журча́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

струме́ніць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ніць; незак., што і без дап.

Цячы струменем, струменямі; пашыраць, вылучаць (пах, святло і пад.).

Ручаёк струменіць з-пад арэхавага куста. 3 лесу струменіць пах смалы (перан.: вылучае пах).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

віля́сты, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і звілісты. Нетаропка і ціха булькоча, выбіваючыся з карэнняў, тоненькі вілясты жыўчык-ручаёк. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Інток, инточек ’ручай, ручаёк’ (Гарб.). Запазычанне з літ. intakas ’прыток’ у ст.-бел. мове.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

право́рны, ‑ая, ‑ае.

Рухавы, спрытны. А чародкі маладых дзяўчат-паляшучак і праворных маладзіц.. пераміргваліся і кідалі смяшлівыя погляды ў бок маладога настаўніка. Колас. // Шпаркі, хуткі. Праворны ручаёк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)