рубль рубе́ль, -бля́ м.;
дли́нный рубль до́ўгі рубе́ль;
неразме́нный рубль неразме́нны рубе́ль;
бить рублём біць рублём;
контро́ль рублём кантро́ль рублём;
рублём пода́рит як рубе́ль дасць (падо́рыць);
не рублём, так дубьём не рублём, дык дуб’ём (дручко́м).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рубе́ль
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
рубе́ль |
рублі́ |
| Р. |
рубля́ |
рублёў |
| Д. |
рублю́ |
рубля́м |
| В. |
рубе́ль |
рублі́ |
| Т. |
рублём |
рубля́мі |
| М. |
рублі́ |
рубля́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
дручо́к, -чка́ м. дуби́нка ж.; дрючо́к;
◊ не рублём, дык ~чко́м — погов. не рублём, так дубьём
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гна́цца, ганю́ся, го́нішся, го́ніцца; гна́ўся, гна́лася; ганіся; незак., за кім-чым.
1. Бегчы следам, каб дагнаць або злавіць.
Г. за праціўнікам.
2. Імкнуцца да чаго-н., дамагацца каго-, чаго-н.
Г. за модай.
Г. за доўгім рублём.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дуб’ё ср., собир.
1. (колья, палки) дубьё;
2. прост., бран. дубьё;
◊ не рублём, дык дуб’ём — погов. не рублём, так дубьём
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рубе́ль I, -бля́ м. рубль;
◊ до́ўгі р. — дли́нный рубль;
біць ~лём — бить рублём;
кантро́ль ~лём — контро́ль рублём;
як р. дасць (падо́рыць) — сло́вно рублём пода́рит;
не ~лём, дык дуб’ём — погов. не рублём, так дубьём
рубе́ль II, -бля́ м. жердь для прижима́ния се́на и́ли снопо́в на возу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кантро́ль, -лю м., в разн. знач. контро́ль;
улі́к і к. — учёт и контро́ль;
дзяржа́ўны к. — госуда́рственный контро́ль;
наро́дны к. — наро́дный контро́ль;
к. правяра́е біле́ты — контро́ль проверя́ет биле́ты;
к. рублём — контро́ль рублём
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ганя́цца несов.
1. (бежать, преследуя, догоняя) гоня́ться;
г. за за́йцам — гоня́ться за за́йцем;
2. разг. (стремиться, желая достичь, заполучить) гоня́ться;
г. за до́ўгім рублём — гоня́ться за дли́нным рублём;
г. за мо́днымі рэ́чамі — гоня́ться за мо́дными веща́ми;
3. страд. гоня́ться;
◊ крупі́на за крупі́най ганя́ецца з дубі́най — погов. крупи́нка за крупи́нкой гоня́ется с дуби́нкой
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падары́ць сов. подари́ть, принести́ в дар; поднести́, преподнести́;
п. на ўспамі́н — подари́ть на па́мять;
◊ як рубе́ль дасць (падо́рыць) — рублём пода́рит;
п. на зубо́к — подари́ть на зубо́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гна́цца, ганюся, гонішся, гоніцца; пр. гнаўся, ‑лася; незак.
1. Бегчы, імчацца за кім‑, чым‑н. следам, каб дагнаць або злавіць. Сабака гнаўся за зайцам. □ — Дзяржы, дзяржы яго! Каравул! — крычалі.. [Вірка і Бруй] і гналіся за Саўкам. Колас. / Пра з’явы прыроды, гукі і пад. І прайшла паўз мяне сінявокая, А за крокамі гналася рэха. Глебка. // перан. Спрабаваць зраўняцца з кім‑н. у якой‑н. справе. Гнацца за перадавікамі вытворчасці.
2. за чым. Спакушацца чым‑н., дамагацца чаго‑н. Не імкнуўся я ніколі За багаццем хіжа гнацца. Усяго ў мяне даволі — Цэлы свет — маё багацце. Панчанка.
3. Зал. да гнаць (у 1–6 знач.).
•••
Гнацца за доўгім рублём — шукаць лёгкага вялікага заработку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)