ра́іцца, ра́юся, ра́ішся, ра́іцца; ра́йся; незак.
Пытацца, прасіць парады ў каго-н.
Р. з мудрымі людзьмі.
|| зак. пара́іцца, -а́юся, -а́ішся, -а́іцца; -а́йся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., раі́цца; незак.
1. Утвараць новы рой.
2. Лятаць, збірацца роем.
3. перан. Паяўляцца ў вялікай колькасці (пра думкі, пачуцці, сны і пад.).
Думкі раяцца ў галаве.
|| наз. рае́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раі́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
раі́цца |
рая́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
раі́ўся |
раі́ліся |
| ж. |
раі́лася |
| н. |
раі́лася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ра́іцца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ра́юся |
ра́імся |
| 2-я ас. |
ра́ішся |
ра́іцеся |
| 3-я ас. |
ра́іцца |
ра́яцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ра́іўся |
ра́іліся |
| ж. |
ра́ілася |
| н. |
ра́ілася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ра́йся |
ра́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ра́ячыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
раі́цца несов., прям., перен. рои́ться;
пчо́лы рая́цца — пчёлы роя́тся;
ду́мкі рая́цца ў галаве́ — мы́сли роя́тся в голове́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раі́цца, ра́юся, ра́ішся, ра́іцца; незак.
Пытацца, прасіць парады ў каго‑н. Раіцца з настаўнікам. □ У .. [камісара] была каштоўкая прывычка партыйнага кіраўніка: у цяжкі момант раіцца з людзьмі, ведаць іх погляды, думкі. Шамякін. Ружыцкі некалькі разоў бачыўся з войтам, раіўся з асаднікамі, судовымі выканаўцамі. Бажко. // Абменьвацца думкамі; радзіцца. Старыя і пажылыя людзі раіліся, што рабіць, складалі свае планы. Колас. Потым піянеры пачалі раіцца між сабой, калі і куды накіравацца па жалуды. Якімовіч.
раі́цца, раі́цца; незак.
1. Утвараць новы рой (пра пчол і падобных да іх насякомых). Дык жа па цэлых днях бабка сядзіць у садку і пільнуе, каб не зляцеў рой. Пчолы цяпер вельмі раяцца, і раі высыпаюцца ледзь не кожны дзень. Баранавых. Стары пчалавод Тодар Юрко дык, як толькі пачыналі раіцца пчолы, тут дняваў і начаваў. Кулакоўскі.
2. Лятаць, збірацца роем. Мухі раіліся ля яго гнойных вачэй — конь, небарак, быў сляпы. Чорны. // Кружыцца ў паветры (аб сняжынках). Над полем раіліся сняжынкі.
3. Паяўляцца адразу ў вялікай колькасці (пра думкі, пачуцці, сны і пад.). Пазней, калі .. вочы, стомленыя ўгляданнем у цемру, закрыліся .. павекамі, у галаве пачалі раіцца сны. Галавач. Розныя думкі раіліся ў галаве старога. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Раі́цца ’здавацца, мігцець’: раіцца ўваччу (Сержп. Прык.). Метафарычны перанос раі́цца (пра пчол), гл. рой. Гл. таксама роіцца ’раіцца’, ’здавацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сове́товаться ра́іцца, ра́дзіцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)