рашо́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
Загарадка, прыстасаванне з планак, металічных пруткоў, дроту і пад. (якія звычайна пераплятаюцца).
Аконная р.
Паддувальная р.
За рашотку садзіць (у турму).
○
Крышталічная рашотка — размяшчэнне атамаў і іонаў у крышталі, якое паўтараецца.
|| прым. рашо́тачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рашо́тка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
рашо́тка |
рашо́ткі |
| Р. |
рашо́ткі |
рашо́так |
| Д. |
рашо́тцы |
рашо́ткам |
| В. |
рашо́тку |
рашо́ткі |
| Т. |
рашо́ткай
рашо́ткаю |
рашо́ткамі |
| М. |
рашо́тцы |
рашо́тках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
рашо́тка ж., в разн. знач. решётка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рашо́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Загарадка з пераплеценых радоў драўляных ці металічных пруткоў, палосак і пад. Рашотка, што прыкрывала ўваход у падвал, адкінута ад сцяны дома. Гарбук. Пачнём новае жыццё ладзіць, — адказвае Дзямід. — Пакуль тое новае, — гаворыць бацька і прымайстроўвае да перадка выразаную з ліпавай дошкі рашотку. Асіпенка.
2. Абл. Агароджа з пруткоў, планак. Садовая рашотка. □ Потым праз некалькі мінут.. [Тамара] выйшла вунь на той балкон з пагнутай рашоткай. Я яшчэ хацеў выправіць. Не давялося. Пінчук.
3. Частка топкі, прызначаная для спальвання на ёй цвёрдага паліва; каласнік.
•••
За рашотку — у турму (сесці, пасадзіць і пад.).
За рашоткай — у турме (сядзець, апынуцца і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рашо́тка 1 ’загарадка, агароджа з пераплеценых пруткоў, планак’ (ТСБМ), сюды ж ’сані з задком, спінкаю’ (Бяльк.), ’грэбень для часання’, ’частка грабляў з зубамі’, ’зазубень’. Параўн. рус. реше́тка ’тс’, укр. реші́тка, решо́тка ’арнамент’, ’грабёнка для збору чарніц’, ’паліца з планак’, славен. rešetka ’клетка, загон для жывёлы’, балг. реше́тка ’агароджа, рашотка’. Да рэшата 1 (гл.). Сюды ж рашо́тка ’сузор’е Плеяды’ (Касп.), іншая назва сітца (гл.).
Рашо́тка 2 ’ядомы грыб, казляк’ (дзятл., Сл. ПЗБ). Да рашэтнік (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шпале́рнік
‘рашотка’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
шпале́рнік |
| Р. |
шпале́рніку |
| Д. |
шпале́рніку |
| В. |
шпале́рнік |
| Т. |
шпале́рнікам |
| М. |
шпале́рніку |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
каласні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Чыгунная рашотка ў печах для праходу паветра пад паліва і выпадзення попелу з топкі.
2. мн. Рашотка з брусоў у верхняй частцы тэатральнай сцэны для мацавання дэкарацый.
|| прым. каласніко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
целочи́сленный / целочи́сленная решётка мат. цэлалі́кавая рашо́тка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кра́ты, -аў.
Металічная рашотка на вокнах, на дзвярах.
К. на дзвярах.
◊
За краты — у турму (сесці, пасадзіць і пад.).
|| прым. кра́тавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дыфра́кцыя, -і, ж.
У фізіцы: агібанне хвалямі (светлавымі, гукавымі і пад.) сустрэчных перашкод.
Д. святла.
|| прым. дыфракцы́йны, -ая, -ае.
Дыфракцыйнае выпраменьванне.
Дыфракцыйная рашотка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)