Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассе́кчы
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
рассяку́ |
рассячо́м |
| 2-я ас. |
рассячэ́ш |
рассечаце́ |
| 3-я ас. |
рассячэ́ |
рассяку́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
рассе́к |
рассе́клі |
| ж. |
рассе́кла |
| н. |
рассе́кла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
рассячы́ |
рассячы́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
рассе́кшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
рассе́кчы сов., см. рассячы́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рассячы́ і рассе́кчы, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; зак.
1. каго-што. Секучы, раздзяліць на часткі.
Р. палена.
2. што. Нанесці глыбокую рану, парэз чым-н. вострым.
Р. палец.
Р. нагу.
3. перан., што. Моцным рухам прарэзаць, раздзяліць, раз’яднаць.
Баржа рассекла водную гладзь.
Рака рассекла луг на дзве часткі.
Р. армію праціўніка.
|| незак. рассяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. рассяка́нне, -я, н. і рассячэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассячы́ і рассе́кчы, ‑сяку, ‑сячэш, ‑сячэ; ‑сячом, ‑сечаце, ‑сякуць; пр. рассек, ‑ла; зак., каго-што.
1. Разбіць, раздзяліць на часткі, кавалкі ўдарам вострага прадмета. Рассячы калоду. Рассячы костку. □ Сякера яе глыбока сядзела ў сукаватым яловым палене, якое .. [цётка], відаць, марна старалася рассекчы папалам. Быкаў. // перан. Быстрым рухам, узмахам як бы разрэзаць, раздзяліць (паветра, ваду). — Аб чым гаворка, збяром дошак, — рассек рукою паветра дзед з шырокаю барадою. Гурскі. // перан. Рэзка прагучаўшы або засвяціўшы, парушыць цішыню, рассеяць змрок і пад.; разарваць. Раптам мірную цішыню лесу рассеклі кароткія стрэлы. Шамякін. Зарніца рассекла цемру, і ў палахліва-яркім святле Майка ўбачыла, як аднекуль, з зарыва, падаў проста на яе чалавек з распасцёртымі рукамі. Караткевіч.
2. Нанесці глыбокую рану, парэз чым‑н. вострым. — Чаму ты тупіцаю колеш? — Бо тата не дае вострае сякеры. Кажа, што я яшчэ калена рассяку сабе. Чорны.
3. Прайсці па паверхні чаго‑н., падзяліўшы на часткі. Граніца, якая рассекла Беларусь на дзве часткі пасля Рыжскага дагавору, стала на шляху [дадому] неадольнай перашкодай. Данілевіч. // Прарваўшы, раздзяліць (войска, фронт, армію праціўніка).
•••
Рассячы гордзіеў вузел — смела, рашуча вырашыць якія‑н. цяжкасці, супярэчнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разруби́ть сов. рассячы́, рассе́кчы, мног. парассяка́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рассяка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да рассячы, рассекчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парассяка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Рассекчы ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рассячэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. рассячы, рассекчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)