Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распушы́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
распушу́ |
распу́шым |
| 2-я ас. |
распу́шыш |
распу́шыце |
| 3-я ас. |
распу́шыць |
распу́шаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
распушы́ў |
распушы́лі |
| ж. |
распушы́ла |
| н. |
распушы́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
распушы́ |
распушы́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
распушы́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
распушы́ць сов. распуши́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
распушы́ць, ‑пушу, ‑пушыш, ‑пушыць; зак., што.
1. Расцерабіўшы, расчасаўшы, зрабіць пушыстым (шэрсць, валасы, пер’е і пад.). Вецер распушыў яе густыя залацістыя косы. «Маладосць». // Натапырыць (поўсць, пер’е — пра жывёл, птушак). [Папугай] чубок распушыць і скрыпіць, як стары дзядок: «Добры вечар». Даніленка. // Раскрыць, распусціць (пупышкі, кветкі). Вербалоз толькі што распушыў свае каткі. Дамашэвіч.
2. перан. Разм. Раскрытыкаваць каго‑н., насварыцца на каго‑н. Бацьку сёння на сходзе распушылі пасля справаздачы, знялі з старшыні калгаса. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пушы́ць, -шу́, -шы́ш, -шы́ць; -шы́м, -шыце́, -ша́ць; незак.
1. што. Рабіць пушыстым.
П. валасы.
П. пер’е.
2. перан., каго (што). Моцна лаяць, распякаць (разм.).
|| зак. распушы́ць, -шу́, -шы́ш, -шы́ць; -шы́м, -шыце́, -ша́ць; -пу́шаны.
|| наз. пушэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распу́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да распушыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распу́шаны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад распушыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распуши́ть сов.
1. распушы́ць;
2. перен., разг. (выбранить) прабра́ць, даць ды́хту;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раскудзе́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Разм. Растрапаць, раздзяліць на валокны. Раскудзеліць вужышча. // Распушыць, раскудлачыць. Якім падпёр абедзвюма чорнымі, заскарузлымі далонямі свае даўно нябрытыя, шурпатыя шчокі, раскудзеліў па іх сівыя.., густыя валасы. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Растапы́рыць ’няўклюда расставіць, развесці, рассунуць у бакі’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ростопу́рыць ’расставіць, разявіць, распусціць’ (ТС). Параўн. рус. дыял. растопы́рить ’тс’. Апошняе ўтворана з экспрэсіўным ‑то‑ ад распырить (гл. пырыць), што, паводле Фасмера (3, 446) азначае ’расправіць, распушыць пер’е’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)