распукну́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
распукне́цца |
распукну́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
распукну́ўся |
распукну́ліся |
| ж. |
распукну́лася |
| н. |
распукну́лася |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
распукну́ўшыся |
Іншыя варыянты:
распу́кнуцца,
распу́кнуцца.
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
распу́кнуцца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
распукне́цца |
распукну́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
распукну́ўся |
распукну́ліся |
| ж. |
распукну́лася |
| н. |
распукну́лася |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
распукну́ўшыся |
Іншыя варыянты:
распукну́цца.
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
распу́кнуцца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
распу́кнецца |
распу́кнуцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
распу́кнуўся |
распу́кнуліся |
| ж. |
распу́кнулася |
| н. |
распу́кнулася |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
распу́кнуўшыся |
Іншыя варыянты:
распукну́цца.
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
распукну́цца сов., разг., см. распусці́цца 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
распукну́цца, ‑не́цца; зак.
Разм. Распусціцца (пра пупышкі). — Я сплю, а ўжо вясна прыйшла, — Пупышка голас падала, І тут жа распукнулася, І сонейку ўсміхнулася. Муравейка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распу́квацца, ‑аецца.
Незак. да распукнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Апу́ка 1 ’самаробны мяч і гульня з ім’ (БелСЭ, ЭШ), апока (Грыг., 241). Рус. зах. смал., бранск. опука, апука ’тс’, укр. опука ’мяч’, ’выпуклая часціна, напрыклад, у бочкі’. Утворана ад дзеяслова *опукати ’станавіцца выпуклым, надувацца’ па ўзору аплата, асада і г. д. Параўн. укр. опук ’выпукласць’, опукий ’выпуклы’, бел. выпуклы, пучыць і г. д. Супрун, Веснік БДУ, 1970, 1, 82–83.
Апу́ка 2 ’лісце жыта на пэўным этапе развіцця’ (запіс Л. Ц. Выгоннай — аршан., Г. Ф. Вештарт — мядз.). Рус. смал. апук ’тс’. Для ўтварэння гэтага слова важны дзеяслоў распукнуцца (слуц., староб., кап. — вусн. паведамл. П. П. Шубы) пра вішні, яблыні і г. д., калі лопнулі покаўкі і хутка з’явяцца кветкі. Апука — пераход ад этапа пер’я, калі расліна тоненькая, да красавання, калі расліна ператвараецца ў пук, г. зн. у больш выпуклую форму; таму, як і апука 1, гэта слова ўтворана, пэўна, ад дзеяслова *опукати, які меў яшчэ і такое адценне значэння, якое давала яму магчымасць характарызаваць расліну.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)