расо́л
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
расо́л |
расо́лы |
| Р. |
расо́лу |
расо́лаў |
| Д. |
расо́лу |
расо́лам |
| В. |
расо́л |
расо́лы |
| Т. |
расо́лам |
расо́ламі |
| М. |
расо́ле |
расо́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
расо́л -у, м.
1. Салёная вада з прыправамі для засолкі, вымочвання харчовых прадуктаў.
2. Вадкасць, насычаная сокамі засоленых у ёй прадуктаў.
Капуста з расолам.
3. Моцна насычаная солямі прыродная вада.
4. Водны раствор солей, які прымяняецца ў тэхніцы (спец.).
|| прым. расо́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расо́л, -лу м. рассо́л; (для засола рыбы и т.п. — ещё) тузлу́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расо́л, ‑у, м.
1. Салёная вада з вострымі прыправамі для засолкі, вымочвання харчовых прадуктаў (агародніны, рыбы і пад.). Заліць расолам грыбы. // Вадкасць з вострымі прыправамі і сокамі засоленых у ёй прадуктаў. Была на стале добрая вячэра: смачная сопкая бульба, квашаная капуста з расолам, кубак малака. Пестрак. Але па звычцы .. [Павел] зайшоў у хату, з’еў некалькі бульбін з гурочным расолам. Ваданосаў.
2. Моцна насычаная солямі прыродная вада. У Палессі гэтыя ж воды вельмі мінералізаваны і нават пераходзяць у моцныя расолы. Прырода Беларусі.
3. Спец. Водны раствор солей, які прымяняецца ў тэхніцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Расо́л ’салёная вада для засолкі; вадкасць з салёных агуркоў, буракоў, капусты’ (ТСБМ, Нас., Касп.; ашм., Стан.; Шат., Сл. ПЗБ, Ян.), росо́л ’тс’ (ПСл, ТС), ’расольнік’ (Ян.), расо́л ’страва з адвару’ (Варл.), ’кроў; вадкасць з носа’ (Нас.). Параўн. укр. росі́л ’від ежы’, рус. розсол, росо́л, россо́л ’тс’, польск. rosół, чэш. rosol ’студзень’, славац. rôsol ’тс’, славен. razsol ’сок з квашанай гародніны’, серб.-харв. ра́со̑л ’тс’, балг. разсо́л ’тс’. Утворана ад *roz‑sol‑, што ад *orz‑sol‑ з далейшай асіміляцыяй ‑z‑ і спрашчэннем групы ‑ss‑ > *ros‑sol‑ > rosol‑ у значэнні ’вада, дзе рас- пусцілі соль’. Значэнне ’кроў’ хутчэй за ўсё пад уплывам ю́шка ’вадкае ў страве; кроў’. Паводле Віткоўскага (Зб. Русэку, 240), слова са значэннем ’страва’ запазычана ва ўсходнеславянскія мовы з польскай, параўн. аднак сцвярджэнне Конюш (ABSl, 29, 120): “tylko na Litwie ’zupa z mięsa z krupami’ nazywa się rosołem”.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расол / рыбны: лёк
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
лёк, -у, м.
Селядзечны расол.
Мачаць хлеб у л.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Расо́лы
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Расо́лы |
| Р. |
Расо́л
Расо́лаў |
| Д. |
Расо́лам |
| В. |
Расо́лы |
| Т. |
Расо́ламі |
| М. |
Расо́лах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
рассо́л расо́л, -лу м.; (селёдочный) лёк, род. лёку м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
селёдочный селядцо́вы, селядзе́чны;
селёдочный рассо́л селядцо́вы (селядзе́чны) расо́л, лёк.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)