разя́віцца, разя́ўлюся, разя́вішся, разя́віцца; зак. (разм.).
1. Шырока раскрыцца (пра рот, пашчу).
2. перан. Уставіцца вачыма, позіркам.
Чаго ты разявіўся на мяне?
|| наз. разяўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разя́віцца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
разя́ўлюся |
разя́вімся |
| 2-я ас. |
разя́вішся |
разя́віцеся |
| 3-я ас. |
разя́віцца |
разя́вяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
разя́віўся |
разя́віліся |
| ж. |
разя́вілася |
| н. |
разя́вілася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
разя́ўся |
разя́ўцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
разя́віўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
разя́віцца сов.
1. разг. раскры́ться, рази́нуться;
2. перен., прост. заора́ть;
р. на каго́-не́будзь — заора́ть на кого́-л.;
3. перен., прост. (смотреть, не сводя глаз) уста́виться;
чаго́ ты разя́віўся на мяне́? — чего́ ты уста́вился на меня́?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разя́віцца, разяўлюся, разявішся, разявіцца; зак.
Разм. Шырока раскрыцца (пра рот, пашчу). Твар у пасажыра выцягнуўся, смешна разявіўся рот, але ніхто на гэта не ўсміхнуўся, ніхто нават не звярнуў увагі. Васілёнак. // Шырока раскрыць рот (пра чалавека). З дзіву — аж разявіўся [паліцай]: што мы за такія? Таўлай. Як выскачыў з залы «Салавей», не захацеўшы быць «панскім салаўём», усе госці разявіліся ад дзіва. Бядуля. // перан. Груб. Сказаць што‑н., гаркнуць. — Ну куды так маеш рупіцца? Сёння ж нядзеля... — разявіўся і Джвучка. Пташнікаў. // перан. Уставіцца вачыма, позіркам, разглядаючы каго‑, што‑н. — Што за гармідар тут? — накінуўся .. [містэр Крукер] на грузчыкаў. — Тыя маўчалі, пазіраючы на яго спадылба і мімаволі сціскаючы кулакі.. — Ну, ты чаго разявіўся на мяне? — тыцнуў ён палкай у грудзі аднаго з грузчыкаў. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разяўля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца.
Незак. да разявіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паразяўля́цца, ‑яецца; ‑яемся, ‑яецеся, ‑яюцца; зак.
Разявіцца — пра ўсіх, многіх. [Ураднік:] — Чаго паразяўляліся? Марш па хатах. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разве́рзнуться раскры́цца, мног. параскрыва́цца, расчыні́цца, мног. парасчыня́цца; разя́віцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Разя́віць ’раскрыць (рот)’ (ТСБМ), раззя́віць, роззя́віць, разьзя́віць ’раздуць, раскрыць (рот)’ (смарг., лях., віл., беласт., маст., шчуч., Сл. ПЗБ; Гарэц., Нас., Мал., Мядзв., Др.-Падб., Мат. Гом.), ’крычаць’, перан. ’адчыніць’ (Сл. ПЗБ), розя́віць, роззя́віць, розе́віць ’шырока адкрыць (рот)’ (ТС), разя́віцца, разя́віца ’раскрыць рот’, ’крычаць’, ’раскрычацца’ (шальч., трак., шчуч., даўг., Сл. ПЗБ), разяўля́цца ’зяваць’ (Яруш.). Ад раз- і зява́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
приоткры́ться
1. (о двери, окне, шкатулке и т. п.) прачыні́цца; (о шторе, одеяле и т. п.) прыадкры́цца;
2. (разомкнуться) разгарну́цца (тро́хі); (о глазах) расплю́шчыцца (тро́хі); (о рте) разя́віцца (тро́хі);
3. перен. прыадкры́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)