раздзява́цца гл. раздзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раздзява́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
раздзява́юся |
раздзява́емся |
| 2-я ас. |
раздзява́ешся |
раздзява́ецеся |
| 3-я ас. |
раздзява́ецца |
раздзява́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
раздзява́ўся |
раздзява́ліся |
| ж. |
раздзява́лася |
| н. |
раздзява́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
раздзява́йся |
раздзява́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
раздзява́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
раздзява́цца несов., возвр., страд. раздева́ться; см. раздзе́цца, раздзява́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раздзява́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца і (радзей) ‑дзяюся, ‑дзяешся, ‑дзяецца; ‑дзяёмся, ‑дзеяцеся; незак.
1. Незак. да раздзецца.
2. Зал. да раздзяваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздзе́ць, -дзе́ну, -дзе́неш, -дзе́не; -дзе́нь; -дзе́ты; зак., каго-што.
Зняць з каго-н. адзенне.
Р. дзіця.
|| незак. раздзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і (радзей) -дзяю́, -дзяе́ш, -дзяе́; -дзяём, -дзеяце́, -дзяю́ць.
|| звар. раздзе́цца, -дзе́нуся, -дзе́нешся, -дзе́нецца; -дзе́нься; незак. раздзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і (радзей) -дзяю́ся, -дзяе́шся, -дзяе́цца; -дзяёмся, -дзеяце́ся, -дзяю́цца.
|| наз. раздзява́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раздева́ться
1. раздзява́цца; (снимать верхнюю одежду) распрана́цца;
2. страд. раздзява́цца; распрана́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разоблача́ться
1. церк., разг., шутл. раздзява́цца, распрана́цца;
2. страд. раздзява́цца, распрана́цца; выкрыва́цца, выяўля́цца; см. разоблача́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раздзява́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. раздзяваць — раздзець і раздзявацца — раздзецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрусі́ць, ‑трушу, ‑трусіш, ‑трусіць; зак.
Разм.
1. што і чым. Патрэсці. [Франц:] — Добра жыву, Макс. А ты як? Госць махнуў рукой. — Гэта бачна па мне. Бачыш? — ён патрусіў калашыной сваіх старэнькіх штаноў. Шамякін.
2. што, чаго і чым. Трасучы, насыпаць чым‑н., пацерушыць; рассыпаць што‑н. Патрусіць пяском дарожку. Патрусіць саломы. □ — Прастудзішся, дзівачок мой! — І [Ніна] патрусіла недзе на голае яго плячо пякуча-халодным снегам. Адамчык.
3. Пабегчы, пайсці дробнымі крокамі. — Міласці просім, міласці просім, — прамовіў а. Кірыл і борздымі крокамі патрусіў да дзвярэй насустрач гасцям і стаў памагаць ім раздзявацца. Колас. На паляну выбегла чорная вёрткая куніца.. Зіркнула ў адзін бок, у другі і, нечым спалоханая, патрусіла да тоўстага дуба-волата, што стаяў трохі ўбаку, ля самых выгараў. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
со́рам, ‑у, м.
1. Пачуццё моцнай збянтэжанасці, хвалявання ад усведамлення непрыгожасці свайго ўчынку. Сеня пачырванеў ад няёмкасці і сораму і стаў у чаргу за старэнькай бабуляй. Пальчэўскі. Сумненні апошніх дзён нахлынулі на Максіма Сцяпанавіча, і да сораму прымяшалася крыўда на сябе. Карпаў. // Пачуццё збянтэжанасці, няёмкасці.
2. Разм. Ганьба. Як у бубен, пра сорам мой біла сяло. Куляшоў. — Ведаеце, — гаварыла Антаніна Мікалаеўна, — я не хацела рабіць сораму перад усімі. Скрыпка.
3. у знач. вык., часцей з інф. Сорамна. Сяк-так дзядзька плечы й грудзі Папалам памые з горам, Але далей кажа, — будзе, — Раздзявацца, бачыш, сорам. Крапіва. Сорам не ведаць сваёй мясцовасці. Якімовіч.
4. Сарамяжлівасць. Аленка зачырванелася ад сораму і вочы ўніз апусціла. Колас.
5. Разм. Знешнія палавыя органы. Сорам [Міхась] схаваў поламі перад чужым чалавекам. Баранавых.
•••
Згарэць ад сораму гл. згарэць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)