разверадзі́ць гл. верадзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разверадзі́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. развераджу́ развярэ́дзім
2-я ас. развярэ́дзіш развярэ́дзіце
3-я ас. развярэ́дзіць развярэ́дзяць
Прошлы час
м. разверадзі́ў разверадзі́лі
ж. разверадзі́ла
н. разверадзі́ла
Загадны лад
2-я ас. разверадзі́ разверадзі́це
Дзеепрыслоўе
прош. час разверадзі́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

разверадзі́ць несов. разбереди́ть;

р. ра́ну — разбереди́ть ра́ну

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

верадзі́ць, вераджу́, вярэ́дзіш, вярэ́дзіць; вярэ́джаны; незак., што (разм.).

Шкодзіць што-н. сабе, натруджваючы, надрываючы, або раздражняць балючае.

В. рукі, спіну.

В. рану.

В. сардэчныя раны (перан.: выклікаць цяжкія ўспаміны).

|| зак. зверадзі́ць, звераджу́, звярэ́дзіш, звярэ́дзіць; звярэ́джаны і разверадзі́ць, -вераджу́, -вярэ́дзіш, -вярэ́дзіць; -вярэ́джаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

развярэ́дзіць сов., см. разверадзі́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

развереди́ть сов., прост. разверадзі́ць, развярэ́дзіць, раздражні́ць, раз’я́трыць, расцвялі́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Наказі́рыць ’разверадзіць, дапячы’ (слонім., Жыв. сл.). Няясна, магчыма, да казіць ’псаваць, шкодзіць’ з экспрэсіўным суфіксам ‑ір‑(‑ыр‑).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

разбереди́ть сов.

1. (вызвать боль) разверадзі́ць, развярэ́дзіць, раздражні́ць, раз’я́трыць, расцвялі́ць;

разбереди́ть ра́ну разверадзі́ць (развярэ́дзіць, раздражні́ць, раз’я́трыць, расцвялі́ць) ра́ну;

2. перен. (растревожить, разволновать) растрыво́жыць, расхвалява́ць;

разбереди́ть ду́шу растрыво́жыць (расхвалява́ць) ду́шу;

3. перен. (возбудить, усилить) раздражні́ць;

разбереди́ть самолю́бие раздражні́ць самалю́бства;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

растрави́ть сов.

1. (вызвать раздражение) раздражні́ць, разверадзі́ць, раз’я́трыць;

растрави́ть ра́ну раздражні́ць (разверадзі́ць, раз’я́трыць) ра́ну;

2. перен. растрыво́жыць; раздражні́ць, разахво́ціць;

растрави́ть ста́рое го́ре растрыво́жыць старо́е го́ра;

они́ его́ растрави́ли яны́ яго́ раздражні́лі;

3. (раздразнить) прост. раздражні́ць;

растрави́ть соба́к раздражні́ць саба́к;

4. хим. растраві́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раз... (а таксама раза... і рас...), прыстаўка.

А. Пры прыставачным і прыставачна-суфіксальным словаўтварэнні дзеясловаў і вытворных ад іх імён абазначае:

I. Адасабленне, раз’яднанне.

1. Перамяшчэнне ў розныя пункты з аднаго: а) рух у розныя бакі з аднаго пункта, напрыклад: разбрыдацца, разбягацца, разлятацца, раз’язджацца; б) размеркаванне, накіраванне ў розныя бакі, напрыклад: разводзіць, развозіць, разліваць, раскватароўваць, раскласці, рассылаць, рассяляць; в) рассейванне ў розных напрамках, напрыклад: распыляць, распырскваць, рассейвацца.

2. Парушэнне цэласнасці: а) адасабленне аднаго ад другога, напрыклад: разлучацца, разнімаць, раз’ядноўваць; б) раздзяленне на часткі або раздрабненне, напрыклад: раздрабняцца, разжоўваць, разменьваць (грошы), размолваць, разразаць, раскроіць; в) разбурэнне, напрыклад: разбіваць, разбурацца, развальвацца, размалаціць, рассыхацца; г) разбаўленне, напрыклад: разводзіць (фарбу).

II. Пашырэнне: а) пашырэнне па паверхні, напрыклад: раскінуцца, распасціраць, распластацца, рассцілаць, расцягвацца (на многія кіламетры); б) выхад за свае межы, пашырэнне на сумежную прастору, напрыклад: разлівацца, расплывацца, рассесціся; в) павелічэнне ў аб’ёме, расшырэнне, напрыклад: разбухаць, раздавацца, разношваць, распухнуць, расшыраць.

III. Паўнату праяўлення дзеяслоўнай прыкметы: а) інтэнсіўнасць дзеяння, працэс дзеяння, напрыклад: разадзецца, разбалецца, разбурчацца, раскарміць, раскачацца; б) стараннасць дзеяння, напрыклад: разведваць, разглядваць, распытваць, расшукваць; в) ахоп дзеяннем усяго аб’екта або суб’екта дзеяння, напрыклад: разаткаць, размалёўваць, расфарбавацца.

IV. Давядзенне дзеяння да атрымання выніку, напрыклад: разаграваць, разахвоціцца, разбудзіць, разверадзіць, развесяліцца, разжаліцца, раззлаваць, размочваць, распальваць, распесціць.

V. Знішчэнне таго, што ўзнікла ў выніку раней утворанага процілеглага дзеяння: а) адасабленне таго, што было злучана ў выніку папярэдняга дзеяння, напрыклад: развязаць, развярстаць, размацоўваць, распаяцца, расшываць; б) ажыццяўленне дзеяння ў адваротным напрамку, напрыклад: разгінаць, размотваць, раскручваць, расплятацца, распростваць, расціскацца; в) вызваленне ад чаго‑н., напрыклад: разгрузіць, раздзявацца, разуючыць, раскаваць, распакоўваць, распрагаць, распячатваць, рассядлаць, расшпільваць; г) знішчэнне стану, узнікшага ў выніку папярэдняга дзеяння, напрыклад: разбраніраваць, размагніціцца, размініраваць, раскансерваваць, рассакрэціць; д) спыненне дзеяння, напрыклад: разлюбіць, расчаравацца.

Б. Разм. Пры прыставачным і прыставачна-суфіксальным словаўтварэнні прыметнікаў абазначае: а) вышэйшую ступень якасці, напрыклад: развясёлы, разудалы, распракляты; б) наяўнасць чаго-небудзь, што распасціраецца ў розных напрамках, напрыклад: развілісты, разгалісты, разлапісты, раскідзісты.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)