развалі́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
развалю́ся |
разва́лімся |
| 2-я ас. |
разва́лішся |
разва́ліцеся |
| 3-я ас. |
разва́ліцца |
разва́ляцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
развалі́ўся |
развалі́ліся |
| ж. |
развалі́лася |
| н. |
развалі́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
развалі́ся |
развалі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
развалі́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
развалі́цца, -валю́ся, -ва́лішся, -ва́ліцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паваліўшыся, рассыпацца, распасціся.
Бабка снапоў развалілася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). перан. Прыйсці ў заняпад; разладзіцца.
Справа развалілася.
3. Сесці, неакуратна, шырока раскінуўшы рукі і ногі (разм.).
Р. на канапе.
|| незак. разва́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
развалі́цца сов.
1. развали́ться; разру́шиться;
сцяна́ ~лі́лася — стена́ развали́лась (разру́шилась);
спра́ва ~лі́лася — де́ло развали́лось;
2. (рассесться) развали́ться;
р. ў крэ́сле — развали́ться в кре́сле
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
развалі́цца, ‑валюся, ‑валішся, ‑валіцца; зак.
1. Распасціся, разбурыцца (пра што‑н. сабранае, складзенае). Нашым вачам нечакана адкрыўся непрыемны малюнак: разваліўся воз сена. Ракітны. // Раскалоцца, разламацца на асобныя часткі ад удару. На чацвёртым удары палена развалілася, крыва абышоўшы сук. Быкаў. Гэ-эх! Надвая развалілася вялізная стракатая глыба. Лом гулка звінеў. Савіцкі.
2. Разм. Разбурыцца, ператварыцца ў руіны. Каплічка, здавалася, ледзь ліпела і гатова была кожную мінуту разваліцца. Колас. — Больш чатырох паленцаў не кладзі ў грубку, хлопча... Разваліцца яшчэ. Капыловіч. // Падрацца, знасіцца. Янка паглядвае на боты і думае: «Прыйдзецца аборынай звязаць, каб зусім не разваліліся». П. Ткачоў.
3. перан. Дайсці да поўнага заняпаду; разладзіцца, распасціся, перастаць існаваць. Ні бомбы, ні газы, ні напалм не адновяць каланіяльныя імперыі, якія разваліліся. «Звязда».
4. Разм. Сесці або легчы неакуратна, шырока раскінуўшы рукі і ногі. [Ігнат] разваліўся ў траве, спадзеючыся заснуць, але сон не ішоў. Мележ. Наводдаль ад усіх, распанела, з мяккай старэчай грацыяй разваліўся ў крэсле стары Вежа. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Развалі́цца ’разбурыцца’ (лід., Сл. ПЗБ), ’шырока рассесціся, заняць шмат месца’ (Сцяшк. Сл.), развалі́ць ’раскідаць, разбурыць’ (Сцяшк.). Ад раз- і валі́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раскапу́сціцца, -пу́шчуся, -пу́сцішся, -пу́сціцца; зак. (разм.).
Празмерна шырока рассесціся, разваліцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разле́зціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ле́зецца; разле́зся, -ле́злася; зак. (разм.).
Распасціся, разваліцца, звычайна намокшы.
Папера размокла і разлезлася.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разлама́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ло́міцца; зак.
1. Пры ломцы, удары распасціся на кавалкі.
Льдзіна разламалася.
2. Разбурыцца, разваліцца, зламацца (разм.).
Плот разламаўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паразва́львацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Разваліцца — пра ўсё, многае або пра ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паразва́львацца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -аецца; -аемся, -аецеся, -аюцца; зак.
Разваліцца — пра ўсё, многае ці пра ўсіх, многіх.
Абутак паразвальваўся зусім.
Паразвальваліся ў крэслах, нібы тыя паны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)