п’я́ніца, -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ы, Т-ай (-аю), ж., мн. -ы, -ніц.

Той, хто п’янствуе, алкаголік.

Непрабудны п.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

п’я́ніца

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. п’я́ніца п’я́ніцы
Р. п’я́ніцы п’я́ніц
Д. п’я́ніцу п’я́ніцам
В. п’я́ніцу п’я́ніц
Т. п’я́ніцам п’я́ніцамі
М. п’я́ніцу п’я́ніцах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

п’я́ніца

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. п’я́ніца п’я́ніцы
Р. п’я́ніцы п’я́ніц
Д. п’я́ніцы п’я́ніцам
В. п’я́ніцу п’я́ніц
Т. п’я́ніцай
п’я́ніцаю		 п’я́ніцамі
М. п’я́ніцы п’я́ніцах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

п’я́ніца м. и ж. пья́ница;

◊ го́ркі п. — го́рький пья́ница

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

п’я́ніца, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑ы, Т ‑ай (‑аю), ж.

Той, хто многа п’е спіртных напіткаў; алкаголік. Зынга — п’яніца і гуляка, у піўной ён бывае часцей, чым на працы. Кудраўцаў.

•••

Горкі п’яніца — безнадзейна, прапашчы алкаголік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

П’я́ніца 1 ’аматар выпіць, алкаголік’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, ТС, Бяльк.), пʼяні́ца (пьяни́ца) ’тс’ (Нас.); параўн. рус. пья́ница, польск. pijanica, серб.-харв. пѝјаница, балг. пия́ница, ст.-слав. пѩница, пьѣнница. Прасл. *pьjanica, *pijanica, вытворнае ад *pijanъ(jь) (БЕР, 5, 285), гл. п’яны.

П’я́ніца 2 ’спарыння’: пʼя́ніца ў ячмені, у пшаніцы (віл., Сл. ПЗБ). Да п’я́ны (гл.), у тым ліку са значэннем ’адурманьваючы’, параўн. славен. pijan ’тс’; вырабы з мукі, змолатай са збожжа, заражонага спарыннёй, маюць ап’яняючы эфект, параўн. балг. пия́но жи́то ’спарыння’.

П’я́ніца 3 ’расходнік, Sedum L.’ (Кіс.). Да п’яны (гл.); паводле Ластоўскага, расліну Sedum acre ’расходнік едкі’ “ужываюць з гарэлкай ад болі жывата” (Ласт., 799); параўн. фармальна блізкае балг. пияница ’расліна Lolium temulentum’, у аснове назвы прызнак ’адурманьваючы’, як і ў серб.-харв. пијана трава ’тс’, ням. Schwindelkorn ’тс’ і пад.

П’яні́ца ’сіло’: зрабіў пʼяні́цу і пыставіў на сініц (в.-дзв., Шатал.). Да пяць, пну ’распінаць, напінаць, нацягваць’; параўн. рус. дыял. пень ’вяроўка’, што дае падставы для рэканструкцыі прасл. *pьnь ’вяроўка’, параўн. лат. pīne, matu pīne ’каса (валасоў)’ (Мяркулава, Этим. иссл., 6, 16–17).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пья́ница п’я́ніца, -цы м. и ж.;

◊

го́рький пья́ница го́ркі п’я́ніца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́нчаны, -ая, -ае.

1. Вырашаны, закончаны.

Кончаная справа.

2. Непапраўны ў сваіх паводзінах, імкненнях і пад. (пра чалавека).

К. п’яніца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

алкаго́лік, -а, мн. -і, -аў, м.

Чалавек, які хварэе на алкагалізм; п’яніца.

|| ж. алкагалі́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

латру́га, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ру́зе, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, -ру́г (разм.).

1. Гультай, цяльпук, абібок.

2. П’яніца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)