п’я́ны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. п’я́ны п’я́ная п’я́нае п’я́ныя
Р. п’я́нага п’я́най
п’я́нае		 п’я́нага п’я́ных
Д. п’я́наму п’я́най п’я́наму п’я́ным
В. п’я́ны (неадуш.)
п’я́нага (адуш.)		 п’я́ную п’я́нае п’я́ныя (неадуш.)
п’я́ных (адуш.)
Т. п’я́ным п’я́най
п’я́наю		 п’я́ным п’я́нымі
М. п’я́ным п’я́най п’я́ным п’я́ных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

п’я́ны, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца ў стане ап’янення, нецвярозы.

П’янаму (наз.) мора па калена (прыказка). Што ў цвярозага на розуме, тое ў п’янага (наз.) на языку (прыказка). П. ад радасці (перан.).

2. Уласцівы захмялелым людзям.

П. голас.

3. Які прыводзіць да стану ап’янення (разм.).

П. напітак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

п’я́ны

1. прил., прям., перен. пья́ный, хмельно́й;

п. чалаве́к — пья́ный (хмельно́й) челове́к;

~нае віно́ — пья́ное (хмельно́е) вино́;

~ныя размо́вы — пья́ные (хмельны́е) ре́чи;

п. ад ра́дасці — пья́ный от ра́дости;

2. в знач. сущ. пья́ный;

◊ з ~ных вачэ́й — с пья́ных глаз;

пад ~ную руку́ — под пья́ную ру́ку;

што ў цвяро́зага ў галаве́, то́е ў ~нага на языку́ — посл. что у тре́звого на уме́, то у пья́ного на языке́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

п’я́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Які знаходзіцца ў стане ап’янення; нецвярозы. Быў [Падбярэцкі] сёння з самай раніцы вясёлы і рухавы — недзе ўжо справіўся выпіць, не дома: з дому ён ніколі п’яны не прыходзіў. Пташнікаў. З боку Камароўкі, віхляючыся і матляючы рукамі, плёўся п’яны немец. Новікаў. / у знач. наз. п’я́ны, ‑ага, м.; п’я́ная, ‑ай, ж. На доўгіх лавах у хаце і ў сенцах на зямлі сядзяць п’яныя. Бядуля.

2. Уласцівы захмялелым, нецвярозым людзям. — Гэй ты, малпа! Падай рому! — пачуў .. [Манг] ля сябе п’яны голас. Маўр. З-за ельнічку даносілася чужая п’яная песня з выкрыкамі. Мележ.

3. Які прыводзіць да стану ап’янення; п’янкі. Намяшаў.. [цар] тры кубкі віна салодкага з п’яным. Якімовіч. // Які прыводзіць да стану, падобнага ап’яненню. Бэзу кусты сіняву разлілі каля хаты. Водарам п’яным мае патрывожылі сны. Тарас.

•••

З п’яных вачэй гл. вока.

Пад п’яную руку гл. рука.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

П’я́ны ’які знаходзіцца ў стане ап’янення, нецвярозы’ (ТСБМ). Укр. пʼяни́й, рус. пьян, пья́ный, польск. pijany ’тс’, чэш. pijan ’п’яніца’, славац. pijan ’тс’, pijany ’п’яны’, в.-луж. pjany, н.-луж. pijany, палаб. pajoně, серб.-харв. пја̏н, пѝјан ’тс’, славен. pijàn ’п’яны; адурманены’, балг. пия́н ’п’яны’, макед. пијан ’тс’, ст.-слав. пиѩнъ ’тс’. Праслав. *pьjanъ(jь), *pijanъ(jь) ’п’яны; адурманены’, параўноўваюць са ст.-інд. pyāná‑ ’поўны, надуты’ (’напіты і наеты’), вытворнае ад прасл. *pijǫ, *piješь або *pьjǫ, *pьješь < і.-е. *pī‑, гл. піць (Фасмер, 3, 422; Зубаты, 2, 162; БЕР, 5, 285; Махэк₂, 452; Банькоўскі, 2, 576).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

п’янава́ты, -ая, -ае.

Злёгку п’яны.

Насупраць сядзеў п. дзядзька.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

выцвярэ́знік, -а, мн. -і, -аў, м.

Спецыяльны пункт для выцверажэння.

П’яны трапіў у в.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пьяня́щий прил. п’янлі́вы, п’я́ны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цвяро́зы, -ая, -ае.

1. Які не ўжываў спіртнога; не п’яны.

Ц. чалавек.

2. перан. Разважлівы, сур’ёзны, без фантазёрства.

Цвярозыя разважанні.

|| наз. цвяро́засць, -і, ж. (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мертве́цки / мертве́цки пьян разг. п’я́ны да непрыто́мнасці;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)