пісто́н

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. пісто́н пісто́ны
Р. пісто́на пісто́наў
Д. пісто́ну пісто́нам
В. пісто́н пісто́ны
Т. пісто́нам пісто́намі
М. пісто́не пісто́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пісто́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Невялікі каўпачок з выбуховым рэчывам для загарання зарада ў патроне або снарадзе.

2. Папяровы кружок з невялікай колькасцю выбуховага рэчыва для цацачных пісталетаў, стрэльбаў.

3. Клапан у музычным духавым інструменце (спец.).

|| прым. пісто́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пісто́н м., в разн. знач. писто́н

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пісто́н, ‑а, м.

1. Невялікі металічны каўпачок у ружэйных патронах або снарадах з выбуховым рэчывам, якое ўзрываецца ад удару. Развязаўшы дрот і дастаўшы капшук з порахам і пістонамі, дзед з Міколкам рушылі ў паход. Лынькоў. // Склееныя па краях два невялікія кружочкі паперы з порахам унутры для цацачных ружжаў і пісталетаў. Агульнымі сродкамі мы здабывалі порах, папяровыя пістоны. Бядуля.

2. Круглая металічная аправа, механічна прымацаваная да дзірачак у скуры, картоне і пад., якія зроблены для зацягвання шнуркоў. На левай назе парваны шнурок: ён звязаны, і яго вузел тырчыць паміж пістонаў вялікаю бародаўкаю. Баранавых.

3. Спец. Клапан у музычным медным духавым інструменце.

[Фр. piston.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пістон 1, пісту͡он ’невялікі металічны каўпачок з выбуховым рэчывам у ружэйных патронах альбо снарадах’ (ТСБМ, Бес.). Відаць, праз рус. мову з франц. piston, якое з італ. pistone ’поршань’, ’таўкач, мяла’ < лац. pistāre ’таўчы’ (Фасмер, 3, 268). Сюды ж пістон ’шомпальная стрэльба’ (Касп.).

Пістон 2 ’белая конусавідная вастраверхая шапка з лямпа’ (Бяльк.), паўн.-усх. пістоны ’мэндлікі’ (КЭС), — у выніку семантычнага пераносу ’каўпачок у выглядзе шапачкі, шапкі’, параўн. польск. piston альбо kapiszon ’капюшон’ > ’шапка (конусавідная) > ’шапка мэндліка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

карне́т-а-пісто́н

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. карне́т-а-пісто́н карне́т-а-пісто́ны
Р. карне́т-а-пісто́на карне́т-а-пісто́наў
Д. карне́т-а-пісто́ну карне́т-а-пісто́нам
В. карне́т-а-пісто́н карне́т-а-пісто́ны
Т. карне́т-а-пісто́нам карне́т-а-пісто́намі
М. карне́т-а-пісто́не карне́т-а-пісто́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

карне́т-а-пісто́н м., муз. корне́т-а-писто́н

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

карне́т-а-пісто́н, ‑а, м.

Карнет ​2 з поршневы вентыльным механізмам.

[Фр. cornet à piston.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бра́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.

1. гл. брама.

2. Праходныя варотцы; веснічкі.

Школьная б.

3. Дэталь паляўнічага ружжа (разм.).

Насадзіць пістон на брамку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

писто́н в разн. знач. пісто́н, -на м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)