Пілі́п

назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. Пілі́п Пілі́пы
Р. Пілі́па Пілі́паў
Д. Пілі́пу Пілі́пам
В. Пілі́па Пілі́паў
Т. Пілі́пам Пілі́памі
М. Пілі́пе Пілі́пах

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кано́плі, канапе́ль.

Высокая травяністая расліна сямейства каноплевых, са сцёблаў якой вырабляюць пяньку, а з семя — алей, а таксама семя гэтай расліны.

◊

Як Піліп з канапель (разм.) — знянацку выскачыць, з’явіцца адкуль-н.

|| прым. канапля́ны, -ая, -ае.

К. алей.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Піліпоны ’нашчадкі раскольнікаў на Мазыршчыне’ (Лілія.)· Ад імені Піліп < Філін.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

многаступе́ньчаты, ‑ая, ‑ае.

З вялікай колькасцю ступеней. Многаступеньчатая ракета. □ Піліп Пракапенка выточваў даволі складаную, многаступеньчатую дэталь. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

недаку́раны, ‑ая, ‑ае.

Скураны не да канца. Піліп Андрэевіч занерваваўся, сунуў у попельніцу недакураную папяросу, нахмурыўся. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Піліпе́ц ’кнігаўка’ (брасл., ЛА, 1). Гукапераймальнае (параўн. пікаць j), аднак аформленае пад уплывам уласнага імя Піліп. Аналагічна рус. усх.-сіб. филипка ’кулік, Charadrius hiaticula’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прадаўжа́льнік, ‑а, м.

Той, хто прадаўжае справу, ідэі свайго папярэдніка. Піліп Пестрак — цудоўны прадаўжальнік лепшых традыцый, якія склаліся ў беларускай літаратуры. Кучар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раска́шляцца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.

Пачаць моцна і доўга кашляць. Крыху счакаўшы, Піліп раскашляўся. Ды так рас кашляўся, што аж заходзіўся. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стале́тнік, ‑у, м.

Разм. Тое, што і альяс. Піліп папраўляўся. Ужо хадзіў па хаце. Рана на шчацэ, старанна змазаная сокам сталегніку, зацягнулася. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кано́плі (род. канапе́ль) ед. нет; конопля́ ж., мн. нет;

◊ як Пілі́п з канапе́ль — сло́вно из земли́ (из-под земли́)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)