пу́дра, -ы, ж.
Дробны, мяккі і пахучы парашок для касметычных мэт.
П. для твару.
○
Цукровая пудра — цукар у выглядзе дробнага парашку, які ўжыв. ў кулінарыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пу́дра
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
пу́дра |
| Р. |
пу́дры |
| Д. |
пу́дры |
| В. |
пу́дру |
| Т. |
пу́драй
пу́драю |
| М. |
пу́дры |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пу́дра ж. пу́дра;
цукро́вая п. — са́харная пу́дра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пу́дра, ‑ы, ж.
1. Дробны і мяккі, звычайна пахучы парашок, які наносіцца на скуру як гігіенічны і касметычны сродак. Пакрыць твар пудрай. □ Зняла Насця капялюш, памылася, каб змыць пудру. Колас.
2. Дробны парашок з мінеральных і іншых рэчываў. Цэментная пудра. Цукровая пудра.
[Фр. poudre.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пу́дра 1 (ТСБМ). Паводле Махэка (497), “еўрапейскае слова”, параўн. укр., рус. пу́дра, польск. puder, ням. Puder і г. д.; на Беларусь трапіла, хутчэй за ўсё, праз рускую мову з франц. poudre ’парашок, пудра’, што з лац. pulvis ’парашок’ (Р. скл. pulveris).
Пу́дра 2 ’вятроўнік вязалісты (ці лабазнік вязалісты)’ (ТС), ’вазон (кветка)’: пу́дры такія высокія, цвітуць такім розавым, белым цветам (хойн., Мат. Гом.), пу́драчкі ’каляровыя рамонкі’ (уздз., Жд. 3). Відаць, да пудра 1 з-за каляровага ці белага пылку, што пакрывае кветкі.
Пу́дра 3 ’строгая вымова’, пудро́вка ’моцная прачуханка, чос’, пудрова́ць ’моцна лаяць, рабіць вымову’, пудрова́ць голову ’рабіць строгія вымовы і нават цягаць за валасы’ (Нас.). Сюды ж, відаць, пудры́цца ’узбіцца (пра падушку)’: падушка пудрыцца (віл., Сл. ПЗБ), што звязваюць з лат. pudra, pudrs ’куча, купа’, літ. pudénti ’тузаць, скубаць, рабіць пухкім’ (LKK 16, 143).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цукро́вы в разн. знач. са́харный;
~вая пу́дра — са́харная пу́дра;
ц. заво́д — са́харный заво́д;
ц. клешч — зоол. са́харный клещ;
○ ц. дыябе́т — са́харный диабе́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цу́кар, цу́кру, м.
1. Крышталічнае спажыўнае салодкае рэчыва, якое атрымліваецца з цукровых буракоў або цукровага трыснягу.
Кілаграм цукру.
2. Назва некаторых арганічных злучэнняў, пераважна з групы вугляводаў (спец.).
Вінаградны ц.
○
Цукровая хвароба — дыябет.
|| прым. цукро́вы, -ая, -ае.
Цукровая пудра.
Цукровая кукуруза.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пабе́л, ‑у, м.
Тое, што і пабелка. Не надта гожа выглядалі Крывыя сцены пад павел, І петрушоўцы жартавалі, На вапну гледзячы, на мел. І тут жа сказ адкроіў мудры На гэты конт Лямех Аўген: «Прыстаў пабел да гнілых сцен, Як да старой бабулі пудра». Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
са́харный
1. цукро́вы;
са́харная промы́шленность цукро́вая прамысло́васць;
са́харный заво́д цукро́вы заво́д (цукрава́рня);
са́харный песо́к цу́кар-пясо́к (пескавы́ цу́кар);
са́харная пу́дра цукро́вая пу́дра;
са́харная свёкла цукро́выя буракі́;
са́харный тростни́к цукро́вы трыснёг;
са́харный клещ зоол. цукро́вы клешч;
са́харная боле́знь мед. цукро́вая хваро́ба;
са́харная кислота́ хим. цукро́вая кіслата́;
2. перен. (льстивый) мядо́вы, ліслі́вы;
са́харные ре́чи ліслі́выя (мядо́выя) сло́вы;
са́харные уста́ мядо́выя ву́сны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)