прышы́ўка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. прышы́ўка прышы́ўкі
Р. прышы́ўкі прышы́вак
Д. прышы́ўцы прышы́ўкам
В. прышы́ўку прышы́ўкі
Т. прышы́ўкай
прышы́ўкаю		 прышы́ўкамі
М. прышы́ўцы прышы́ўках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прышы́ўка ж.

1. приши́вка, пришива́ние ср.; примётка; прита́чка; приса́дка; см. прышы́ць 1;

2. (пришитый кусок) приши́вка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прышы́ўка, ‑і, ДМ ‑шыўцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. прышываць — прышыць (у 1, 2 знач.).

2. Р мн. ‑шывак. Тое, што прышыта.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прышы́ць, -шы́ю, -шы́еш, -шы́е; -шы́ты; зак., што.

1. Шыючы, прымацаваць.

П. гузік.

2. Прымацаваць, прыбіць (спец.).

П. дошку.

3. перан., каму. Ілжыва прыпісаць што-н., абвінаваціць у чым-н. (разм., неадабр.).

П. справу.

|| незак. прышыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прышыва́нне, -я, н. і прышы́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

приши́вка ж.

1. (действие) прышы́ўка, -кі ж., прышыва́нне, -ння ср.;

2. (действие) прыбі́ўка, -кі ж., неоконч. прыбіва́нне, -ння ср.; см. пришива́ть;

3. (пришитый кусок) прышы́ўка, -кі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прита́чка ж., портн., сапожн. прышы́ўка, -кі ж., прышыва́нне, -ння ср.; прыто́чка, -кі ж., прыто́чванне, -ння ср.; см. прита́чивать​I;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наса́дка ж.

1. (действие) аса́джванне, -ння ср., аса́дка, -кі ж.; наса́джванне, -ння ср.; устыка́нне, -ння ср.; начэ́пліванне, -ння ср.;

2. (действие) прышыва́нне, -ння ср., прышы́ўка, -кі ж.; см. наса́живать​II;

3. (насаженная часть прибора, инструмента) наса́дка, -кі ж.;

4. (наживка) рыб. наса́дка, -кі ж.;

5. хим. наса́дка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Пры́шва 1 ’драўляны вал у ткацкім станку, на які навіваюць ніткі асновы або вытканае палатно’ (Касп.; Інстр. 2), ’пярэдні навой’ (рас., Шатал.), ’папярочная перакладзіна ў кроснах’ (лудз., Сл. ПЗБ), ’частка кроснаў’ (Дабрав., Кросны), прышва ’сувой’ (Мат. Гом.). Рус. пришва ’пярэдні вал у ткацкім станку для ўмацавання нітак асновы і намотвання вытканага палатна’, ’абрэзак палатна, да якога прымацоўваюцца ніткі асновы’. Як сведчыць апошняе, прышва ад прышыць, тут у значэнні ’далучыць, прымацаваць’. Гл. прышыцца.

Пры́шва 2, мн. л. пры́швы, пры́шву ’пярэдняя частка ботаў, якая пакрывае пальцы і пярэднюю частку ступні; галоўкі’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Касп., Мат. Гом., ТС; ашм., Стан.), прышы́ва ’тс’ (Мат. Гом.), пры́швы ’новыя перады, галоўкі, прышытыя да старых халяў’ (Растарг., Інстр. 1), сюды ж з падобнай матывацыяй ’частка, прышытая да асноўнай’ — пры́шва ’частка (рыбалоўнай) сеткі; крыло ў жаку’ (петрык., нараўл., З нар. сл.; Маш.). Рус. при́швы ’новыя галоўкі, прышытыя да старых халяў; боты з новымі галоўкамі, прышвамі’, дыял. ’сеткавае палатно, дадаткова прышытае да крылаў невада’, укр. при́шви ’галоўкі ў ботах’, при́шивка, при́шовка ’кожны з кавалкаў сеткі, з якіх яна пасшываная’, польск. przyszwa ’саюзка’. Гл. прышва 1, а таксама Банькоўскі, 2, 952.

◎ Пры́шва 3, прышвы, прішва, прішвы ’паплёт (у страсе паверх саломы)’; ’жэрдка ў паплёце’ (Касп., Бяльк., паст., Сл. ПЗБ; ТС; полац., слаўг., чэрык., ЛА, 4), пры́швіна ’паплеціна, прывязка’ (ТС), прышыўка ’жэрдка, мацаванне крокваў’ (Мат. Гом.), прышывала ’жэрдка ў паплёце’ (паст., глыб., Сл. ПЗБ), прышывала, прышывалі ’паплёт (у страсе паверх саломы)’ (паст., шарк., глыб., ЛА, 4). Рус. смал. пришва ’жэрдка, каб прыціснуць салому на возе7. Да прышываць ’прымацоўваць, прывязваць’, гл. прышыцца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)