прышы́ць, -шы́ю, -шы́еш, -шы́е; -шы́ты; зак., што.
1. Шыючы, прымацаваць.
П. гузік.
2. Прымацаваць, прыбіць (спец.).
П. дошку.
3. перан., каму. Ілжыва прыпісаць што-н., абвінаваціць у чым-н. (разм., неадабр.).
П. справу.
|| незак. прышыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прышыва́нне, -я, н. і прышы́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прышы́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прышы́ю |
прышы́ем |
| 2-я ас. |
прышы́еш |
прышы́еце |
| 3-я ас. |
прышы́е |
прышы́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прышы́ў |
прышы́лі |
| ж. |
прышы́ла |
| н. |
прышы́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прышы́й |
прышы́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прышы́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прышы́ць сов.
1. (прикрепить) приши́ть; (крупными стежками — ещё) примета́ть, пристега́ть; (тачая — ещё) притача́ть; (пуговицы — ещё) присади́ть;
2. перен., разг. (впутать, ложно приписать) приши́ть;
◊ ~шы́й кабы́ле хвост — погов. прише́й кобы́ле хвост
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прышы́ць, ‑шыю, ‑шыеш, ‑шые; зак., каго-што.
1. Шыючы, прымацаваць. Прышыць гузік. □ — Не забыцца толькі прышыць бакавую кішэню ў бурносе, — думае Зося, зноў успомніўшы пра грошы. Брыль. [Тамаш:] — Што ж ты без каўняра ходзіш, скажы, няхай табе дома прышыюць. Чорны.
2. Спец. Прымацаваць, прыбіць. Прышыць рэйкі да шпалаў.
3. перан.; што каму. Разм. груб. Несправядліва, ілжыва прыпісаць што‑н., абвінаваціць у чым‑н. — Гэта была памылка, пан афіцэр. Я чалавек маленькі. Мне спрабавалі прышыць тое, чаго я не рабіў. Навуменка. [Станавому прыставу] не падабаецца, што Анцыпік учашчае да Ганны Карлаўны, і ён хоча прышыць настаўніку некаторую долю крамолы. Колас.
4. Разм. Груб. Забіць. [Валенда:] — Дзядок гэты, што тады.. Савецкую ўладу лаяў, — во хто выдаў. Не далі вы мне тады контру гэту прышыць. Асіпенка.
•••
Прышый кабыле хвост — пра каго‑, што‑н. лішняе, непатрэбнае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрышыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.
Прышыць усё, многае, прышыць што-н. у многіх месцах.
П. гузікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыстрачы́ць, -рачу́, -ро́чыш, -ро́чыць; -ро́чаны; зак., што.
Прышыць (строчкай).
П. каўнер.
|| незак. прыстро́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прышыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прышыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрышыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Прышыць усё, многае, прышыць што‑н. у многіх месцах. [Жанчына] дастала дзіцячыя кашулькі, кофтачкі. Агледзела, дзе трэба,.. папрышывала гузікі. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прышы́ты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад прышыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Прышпіндэ́рыць ’прышыць’ (нясвіж., Жд. 1). Хутчэй за ўсё з рус. пришпандорить ’моцна прырабіць, прымацаваць; моцна і акуратна прышыць’, якое да шпандыр ’шавецкае прыстасаванне’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)