прыхо́д
‘дзеянне; паступленне грашовых сродкаў’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
прыхо́д |
| Р. |
прыхо́ду |
| Д. |
прыхо́ду |
| В. |
прыхо́д |
| Т. |
прыхо́дам |
| М. |
прыхо́дзе |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
прыхо́д
‘ніжэйшая царкоўная арганізацыя’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
прыхо́д |
прыхо́ды |
| Р. |
прыхо́да |
прыхо́даў |
| Д. |
прыхо́ду |
прыхо́дам |
| В. |
прыхо́д |
прыхо́ды |
| Т. |
прыхо́дам |
прыхо́дамі |
| М. |
прыхо́дзе |
прыхо́дах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
прыхо́д², -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
Абшчына вернікаў, якая належыць да адной царквы (у 2 знач.).
Ён не тутэйшага прыхода.
|| прым. прыхо́дскі, -ая, -ае.
Прыходская школа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыхо́д¹, -у, М -дзе, м.
1. гл. прыйсці.
2. Прыбыццё (поезда, парахода).
П. поезда.
3. Паступленне сум, тавараў, а таксама графа ў бухгалтарскіх кнігах для запісу паступленняў; проціл. расход.
П. перавышае расход.
|| прым. прыхо́дны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Прыходная квітанцыя.
Прыходная каса.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыхо́д I, -ду м., в разн. знач. прихо́д; (поезда, парохода — ещё) прибы́тие ср.;
п. по́езда — прихо́д (прибы́тие) по́езда;
п. да ўла́ды — прихо́д к вла́сти
прыхо́д II, -ду м., бухг. прихо́д;
п. і расхо́д — прихо́д и расхо́д
прыхо́д III м., церк. прихо́д;
ён не тутэ́йшага ~да — он не зде́шнего прихо́да;
◊ які́ поп, такі́ і п. — уст., погов. како́в поп, тако́в и прихо́д
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыхо́д 1, ‑у, М ‑дзе, м.
Дзеянне паводле дзеясл. прыходзіць — прыйсці (у 1–4 знач.).
прыхо́д 2, ‑у, М ‑дзе, м.
Паступленне грашовых сродкаў і матэрыяльных каштоўнасцей, якое адзначаецца ў бухгалтарскіх кнігах. Прыход перавышае расход. // Графа бухгалтарскай кнігі, у якой запісваецца паступленне грашовых сродкаў або матэрыяльных каштоўнасцей.
прыхо́д 3, ‑а, М ‑дзе, м.
Ніжэйшая царкоўная арганізацыя ў хрысціянскай царкве; мясцовасць, дзе жывуць члены гэтай арганізацыі. Царкоўны прыход. □ Марыю разам з другімі прыгожымі дзяўчатамі з другіх прыходаў пасылалі аднойчы на нейкую ўрачыстую імшу, якую правіў сам папа ў саборы святога Пятра. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыхо́д ’парафія; ніжэйшая царкоўная арганізацыя ў хрысціянскай царкве; мясцовасць, дзе жывуць члены гэтай арганізацыі’ (ТСБМ, Др.-Падб., Бяльк., Мат. Гом.; лях., Сл. ПЗБ), ’збор людзей на рэлігійнае свята’ (ПСл), пріхо́джынік ’прыхаджанін, парафіянін’ (Бяльк.). Рус. прихо́д ’царкоўны прыход’, укр. прихо́д ’парафія’. Аддзеяслоўны назоўнік з нулявой суфіксацыяй ад прыходзіць < хадзіць (гл.). Як мяркуе Фасмер (3, 368), першаснае значэнне — ’сход для выбараў старасты’. Паводле ЕСУМ (4, 582), запазычана з рускай мовы, што нельга выключыць і для беларускага слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыйсці́, прыйду́, пры́йдзеш, пры́йдзе; прыйшо́ў, -шла́, -ло́; прыйдзі́; зак.
1. Ідучы, дасягнуць чаго-н., з’явіцца куды-н.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Наступіць, настаць, узнікнуць.
Прыйшоў час ісці ў школу.
Прыйшло каханне.
3. у што. Дайсці да якога-н. стану (абазначанага назоўнікам).
П. ў заняпад.
П. ў норму.
П. ў захапленне.
П. ў сябе (заспакоіцца, апрытомнець).
4. да чаго. Дасягнуць чаго-н. шляхам якіх-н. дзеянняў, намаганняў.
П. да ладу.
П. да вываду.
|| незак. прыхо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.
|| наз. прыхо́д, -у, М -дзе, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прихо́дI (действие) прыхо́д, -ду м.;
прихо́д к вла́сти прыхо́д да ўла́ды;
прихо́д по́езда прыхо́д цягніка́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прадчува́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., што.
Загадзя адчуваць, мець прадчуванне чаго-н.
П. прыход смерці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)