прыхо́д

‘дзеянне; паступленне грашовых сродкаў’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. прыхо́д
Р. прыхо́ду
Д. прыхо́ду
В. прыхо́д
Т. прыхо́дам
М. прыхо́дзе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

прыхо́д

‘ніжэйшая царкоўная арганізацыя’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. прыхо́д прыхо́ды
Р. прыхо́да прыхо́даў
Д. прыхо́ду прыхо́дам
В. прыхо́д прыхо́ды
Т. прыхо́дам прыхо́дамі
М. прыхо́дзе прыхо́дах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

прыхо́д², -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Абшчына вернікаў, якая належыць да адной царквы (у 2 знач.).

Ён не тутэйшага прыхода.

|| прым. прыхо́дскі, -ая, -ае.

Прыходская школа.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыхо́д¹, -у, М -дзе, м.

1. гл. прыйсці.

2. Прыбыццё (поезда, парахода).

П. поезда.

3. Паступленне сум, тавараў, а таксама графа ў бухгалтарскіх кнігах для запісу паступленняў; проціл. расход.

П. перавышае расход.

|| прым. прыхо́дны, -ая, -ае (да 3 знач.).

Прыходная квітанцыя.

Прыходная каса.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыхо́д I, -ду м., в разн. знач. прихо́д; (поезда, парохода — ещё) прибы́тие ср.;

п. по́езда — прихо́д (прибы́тие) по́езда;

п. да ўла́ды — прихо́д к вла́сти

прыхо́д II, -ду м., бухг. прихо́д;

п. і расхо́д — прихо́д и расхо́д

прыхо́д III м., церк. прихо́д;

ён не тутэ́йшага ~да — он не зде́шнего прихо́да;

які́ поп, такі́ і п.уст., погов. како́в поп, тако́в и прихо́д

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыхо́д 1, ‑у, М ‑дзе, м.

Дзеянне паводле дзеясл. прыходзіць — прыйсці (у 1–4 знач.).

прыхо́д 2, ‑у, М ‑дзе, м.

Паступленне грашовых сродкаў і матэрыяльных каштоўнасцей, якое адзначаецца ў бухгалтарскіх кнігах. Прыход перавышае расход. // Графа бухгалтарскай кнігі, у якой запісваецца паступленне грашовых сродкаў або матэрыяльных каштоўнасцей.

прыхо́д 3, ‑а, М ‑дзе, м.

Ніжэйшая царкоўная арганізацыя ў хрысціянскай царкве; мясцовасць, дзе жывуць члены гэтай арганізацыі. Царкоўны прыход. □ Марыю разам з другімі прыгожымі дзяўчатамі з другіх прыходаў пасылалі аднойчы на нейкую ўрачыстую імшу, якую правіў сам папа ў саборы святога Пятра. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыход

т. 13, с. 85

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

прыхо́д м

1. (прыбыццё) intreffen n -s, nkunft f -;

прыхо́д да ўла́ды Mchtantritt m -(e)s;

2. царк Krchengemeinde f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Прыхо́д ’парафія; ніжэйшая царкоўная арганізацыя ў хрысціянскай царкве; мясцовасць, дзе жывуць члены гэтай арганізацыі’ (ТСБМ, Др.-Падб., Бяльк., Мат. Гом.; лях., Сл. ПЗБ), ’збор людзей на рэлігійнае свята’ (ПСл), пріхо́джынік ’прыхаджанін, парафіянін’ (Бяльк.). Рус. прихо́д ’царкоўны прыход’, укр. прихо́д ’парафія’. Аддзеяслоўны назоўнік з нулявой суфіксацыяй ад прыходзіць < хадзіць (гл.). Як мяркуе Фасмер (3, 368), першаснае значэнне — ’сход для выбараў старасты’. Паводле ЕСУМ (4, 582), запазычана з рускай мовы, што нельга выключыць і для беларускага слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прыйсці́, прыйду́, пры́йдзеш, пры́йдзе; прыйшо́ў, -шла́, -ло́; прыйдзі́; зак.

1. Ідучы, дасягнуць чаго-н., з’явіцца куды-н.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Наступіць, настаць, узнікнуць.

Прыйшоў час ісці ў школу.

Прыйшло каханне.

3. у што. Дайсці да якога-н. стану (абазначанага назоўнікам).

П. ў заняпад.

П. ў норму.

П. ў захапленне.

П. ў сябе (заспакоіцца, апрытомнець).

4. да чаго. Дасягнуць чаго-н. шляхам якіх-н. дзеянняў, намаганняў.

П. да ладу.

П. да вываду.

|| незак. прыхо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.

|| наз. прыхо́д, -у, М -дзе, м. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)