збо́ку-прыпёку
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| збо́ку-прыпёку |
- |
- |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыпё́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
прыпё́к |
| Р. |
прыпё́ку |
| Д. |
прыпё́ку |
| В. |
прыпё́к |
| Т. |
прыпё́кам |
| М. |
прыпё́ку |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыпёк², -у, м.
Месца, дзе моцна прыпякае сонца.
Легчы на прыпёку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
припёка / сбо́ку припёка збо́ку прыпёку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыпёк 1, ‑у, м.
Прыбаўка ў вазе хлеба пасля выпечкі ў параўнанні з вагой затрачанай мукі.
•••
Збоку прыпёку гл. збоку.
прыпёк 2, ‑у, м.
Моцная спёка, гарачыня ад сонца. І бярозавы пянёк Паміж дрэў высокіх У зацішку ў прыпёк Плакаў светлым сокам. Бялевіч. // (звычайна ў спалучэнні з прыназ. «на»). Месца, дзе асабліва моцна прыпякае сонца. Прыжмурыўшы вочы, сабака ляжаў на прыпёку пад сцяною хлеўчука і ляніва памахваў хвастом. Рылько. Густымі чорнымі плоймамі кружыліся і гулі на прыпёку мухі. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчы́глік, ‑а, м.
Памянш.-ласк. да шчыгол. Спелы яблык блішчыць на прыпёку, Смелы шчыглік пяе пра жыццё — не пра смерць. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
припёкI м.
1. (пригреваемое солнцем место) прыпёк, -ку м.;
2. (зной) спёка, -кі ж.;
сиде́ть на припёке сядзе́ць на прыпёку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
збо́ку
1. нареч. сбо́ку;
хлеб зацві́ў з. — хлеб запле́сневел сбо́ку;
2. нареч., прям., перен. в стороне́;
ха́та стаі́ць з. — изба́ стои́т в стороне́;
3. в знач. предлога с род. сбо́ку от; в стороне́ от;
з. даро́гі — сбо́ку (в стороне́) от доро́ги;
◊ з. прыпёку — погов. сбо́ку припёка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бок бок, род. бо́ка, (туловища, крыши) бо́ку м.;
с бо́ку на́ бок з бо́ку на бок;
◊
бок о́ бок по́бач, по́плеч, плячо́ ў плячо́;
под бо́ком пад бо́кам;
сбо́ку припёка погов. з бо́ку прыпёку;
взять (схвати́ть) за бока́ узя́ць за ска́бы (бакі́);
намя́ть (налома́ть) бока́ аддуба́сіць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
збо́ку, прысл.
1. З краю, не ў сярэдзіне, не ў цэнтры. Збоку ад дарогі. □ Недзе далёка збоку, на левым краі, за ракою засакатаў кулямёт. Краўчанка. У цэнтры сядзіць суддзя — высокі мужчына з дабрадушным тварам. Паабапал яго — два народныя засядацелі. А збоку за сталом — сакратарка. Дадзіёмаў. // Побач, поплеч. Разам з маці, Галейша Ганнай, выйшлі і сталі моўчкі збоку Жэня, Міця і Соня. Пальчэўскі.
2. З месца, аддаленага ад каго‑, чаго‑н. Хлопцы не раз бачылі трактары на полі. Але там яны глядзелі на іх збоку. Якімовіч. Збоку ўсё было падобна на вялікі цыганскі табар. Лынькоў. // перан. З пазіцыі старонняга, незацікаўленага чалавека. Так, збоку, новымі вачамі глядзела [Галя] сёння і на свой цэх, на людзей, з якімі працуе ўжо некалькі год. Арабей. — Канечне, — кажа [Мурашова], — збоку ўсё вельмі лёгка здаецца. Скрыган.
3. у знач прыназ. з Р. Побач з кім‑, чым‑н., паблізу каго‑, чаго‑н. Дзед моўчкі смокча сваю самаробную арэхавую люльку на ўслоне збоку стала. Якімовіч.
•••
Збоку прыпёку — пра каго‑, што‑н. зусім непатрэбнае, лішняе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)