прыме́та
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
прыме́та |
прыме́ты |
| Р. |
прыме́ты |
прыме́т |
| Д. |
прыме́це |
прыме́там |
| В. |
прыме́ту |
прыме́ты |
| Т. |
прыме́тай
прыме́таю |
прыме́тамі |
| М. |
прыме́це |
прыме́тах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
прыме́та ж.
1. приме́та, знак м.; при́знак м.;
2. приме́та, предзнаменова́ние ср.;
дрэ́нная п. — дурна́я приме́та, дурно́е предзнаменова́ние;
◊ мець на ~ме́це — име́ть на приме́те; име́ть в виду́;
быць на ~ме́це — быть на приме́те;
не падава́ць ~ме́т жыцця́ — не подава́ть при́знаков жи́зни
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыме́та, ‑ы, ДМ ‑меце, ж.
Тое, што і прыкмета. Дзед Талаш і Мартын Рыль былі запісаны ў асобны спісак з пералічэннем прымет, па якіх можна пазнаць іх. Колас. — А ляцяць як нізка! — Зіма блізка, — напамінае Сцяпан вядомую ўсім прымету. Крапіва. Зачарнелі дарогі — добрая прымета на ўраджай. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыме́та, -ы, ДМ -ме́це, мн. -ы, -ме́т і прыкме́та, -ы, ДМ -ме́це, мн. -ы, -ме́т, ж.
1. Адметная рыса, па якой можна пазнаць каго-, што-н.
Асобыя прыметы (прыкметы).
Прыметы (прыкметы) восені.
2. У народных уяўленнях: прадвесце чаго-н.
Дрэнная п.
◊
На прымеце (прыкмеце) быць у каго (разм.) — пра таго, хто (што) з’яўляецца прадметам чыёй-н. увагі, цікавасці і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прыме́та ’знак’, прыкме́та (ТСБМ, Ян.), сюды ж дзеяслоў прыме́ціць ’заўважыць’, прыкме́ціць (ТСБМ) ’адзначыць, назначыць’ (Бяльк.), таксама зваротнае прыме́ціцца ’прыцэліцца’ (Бяльк.). Укр. примі́та, примі́тка ’прымета, прыкмета, знак’, примі́тити ’прыкмеціць, заўважыць’, примі́тний ’прыкметам’, примі́тливий ’уважлівы, той, які ўсё пераймае і засвойвае’, рус. приме́та, ’заметка, знак; след’, приме́тить ’заўважыць’, приме́тный, приме́тливый ’прыметны, заўважны’, польск. przymiot ’прымета, адзнака’, чэш. přimět(a) ’пацёртасць каля ранкі’, в.-луж. přimjet, н.-луж. pśimjet, серб.-харв. приме́тити ’прымеціць; зазначыць’. Працягвае прасл. *primětą < *primětiti, прэфіксальнае ўтварэнне ад *mětiti, гл. мета. Гл. таксама Махэк₂, 493 (лічыць слова заходнеславянскім); ЕСУМ, 3, 485; 4, 573.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыкме́та ж., см. прыме́та
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прадве́сце, -я, мн. -і, -яў, н. (кніжн.).
З’ява, прымета, якая прадвяшчае што-н.
П. навальніцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уласці́васць, -і, мн. -і, -ей, ж.
Характэрная асаблівасць, рыса, прымета каго-, чаго-н.
Валодаць якімі-н. уласцівасцямі.
У. спадчыннасці арганізма.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
асаблі́васць, -і, мн. -і, -ей, ж.
Характэрная прымета, адметная якасць, уласцівасць каго-, чаго-н.
А. дзіцячага характару.
Асаблівасці правапісу беларускай мовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)