прыме́та

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. прыме́та прыме́ты
Р. прыме́ты прыме́т
Д. прыме́це прыме́там
В. прыме́ту прыме́ты
Т. прыме́тай
прыме́таю		 прыме́тамі
М. прыме́це прыме́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

прыме́та ж.

1. приме́та, знак м.; при́знак м.;

2. приме́та, предзнаменова́ние ср.;

дрэ́нная п. — дурна́я приме́та, дурно́е предзнаменова́ние;

◊ мець на ~ме́це — име́ть на приме́те; име́ть в виду́;

быць на ~ме́це — быть на приме́те;

не падава́ць ~ме́т жыцця́ — не подава́ть при́знаков жи́зни

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыме́та, ‑ы, ДМ ‑меце, ж.

Тое, што і прыкмета. Дзед Талаш і Мартын Рыль былі запісаны ў асобны спісак з пералічэннем прымет, па якіх можна пазнаць іх. Колас. — А ляцяць як нізка! — Зіма блізка, — напамінае Сцяпан вядомую ўсім прымету. Крапіва. Зачарнелі дарогі — добрая прымета на ўраджай. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыме́та, -ы, ДМ -ме́це, мн. -ы, -ме́т і прыкме́та, -ы, ДМ -ме́це, мн. -ы, -ме́т, ж.

1. Адметная рыса, па якой можна пазнаць каго-, што-н.

Асобыя прыметы (прыкметы).

Прыметы (прыкметы) восені.

2. У народных уяўленнях: прадвесце чаго-н.

Дрэнная п.

◊

На прымеце (прыкмеце) быць у каго (разм.) — пра таго, хто (што) з’яўляецца прадметам чыёй-н. увагі, цікавасці і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыме́та ж Zéichen n -s, -; Mérkmal n -s, -e, Kénnzeichen n -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Прыме́та ’знак’, прыкме́та (ТСБМ, Ян.), сюды ж дзеяслоў прыме́ціць ’заўважыць’, прыкме́ціць (ТСБМ) ’адзначыць, назначыць’ (Бяльк.), таксама зваротнае прыме́ціцца ’прыцэліцца’ (Бяльк.). Укр. примі́та, примі́тка ’прымета, прыкмета, знак’, примі́тити ’прыкмеціць, заўважыць’, примі́тний ’прыкметам’, примі́тливий ’уважлівы, той, які ўсё пераймае і засвойвае’, рус. приме́та, ’заметка, знак; след’, приме́тить ’заўважыць’, приме́тный, приме́тливый ’прыметны, заўважны’, польск. przymiot ’прымета, адзнака’, чэш. přimět(a) ’пацёртасць каля ранкі’, в.-луж. přimjet, н.-луж. pśimjet, серб.-харв. приме́тити ’прымеціць; зазначыць’. Працягвае прасл. *primětą < *primětiti, прэфіксальнае ўтварэнне ад *mětiti, гл. мета. Гл. таксама Махэк₂, 493 (лічыць слова заходнеславянскім); ЕСУМ, 3, 485; 4, 573.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прыкме́та гл. прымета.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыкме́та ж., см. прыме́та

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прадве́сце, -я, мн. -і, -яў, н. (кніжн.).

З’ява, прымета, якая прадвяшчае што-н.

П. навальніцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

omen [ˈəʊmən] n. прыме́та, знак;

a good/bad omen до́брая/дрэ́нная прыме́та

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)