прылучы́цца, -учу́ся, -у́чышся, -у́чыцца; зак.
1. да каго-чаго. Злучыцца з кім-н.; згадзіцца з чым-н.
П. да прапановы.
2. да чаго. Уключыцца ў якую-н. дзейнасць, стаць удзельнікам чаго-н.
П. да навукі.
|| незак. прылуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. прылучэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прылучы́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прылучу́ся |
прылу́чымся |
| 2-я ас. |
прылу́чышся |
прылу́чыцеся |
| 3-я ас. |
прылу́чыцца |
прылу́чацца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прылучы́ўся |
прылучы́ліся |
| ж. |
прылучы́лася |
| н. |
прылучы́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прылучы́ся |
прылучы́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прылучы́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прылучы́цца сов.
1. (да каго, чаго) присоедини́ться (к кому, чему);
2. приобщи́ться (к чему);
3. приключи́ться, прилучи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прылучы́цца, ‑лучуся, ‑лучышся, ‑лучыцца; зак.
1. Далучыцца да каго‑, чаго‑н. Прылучыцца да кампаніі. □ Завод, на якім працаваў Рыгор, прылучыўся да забастоўкі трэцім. Гартны. Пакуль ураднік збіраўся, падышоў дзяк. Да іх яшчэ прылучыўся дыякан з фельчарам. Колас. // Стаць на чый‑н. бок, згадзіцца з кім‑н. Прылучыцца да прапановы.
2. Пазнаёміцца з чым‑н., уключыцца ў якую‑н. дзейнасць. Будзе працаваць [Віктар] нароўні з усімі. Зноў прылучыцца да нялёгкай, але знаёмай сялянскай працы. Паўлаў.
3. Разм. Здарыцца, стацца. [Алеся] перадумала ўсе няшчасці і здарэнні, якія маглі прылучыцца з Васілём. Колас. [Марыля:] Жалоба па бацьку яшчэ не адышла, з Зоськай такое няшчасце прылучылася, а ён — на табе! На скрыпцы выігрывае. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылучэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. прылучаць — прылучыць і прылучацца — прылучыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылуча́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да прылучыцца.
2. Зал. да прылучаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
приобщи́ться
1. прылучы́цца, далучы́цца (да чаго), уключы́цца (у што);
2. церк. прычасці́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прилучи́ться
1. (случиться, произойти) зда́рыцца;
прилучи́лась беда́ зда́рылася бяда́;
2. (быть, оказаться где-л. случайно) прылучы́цца, тра́піцца, натра́піцца;
тут прилучи́лся како́й-то челове́к тут прылучы́ўся (тра́піўся, натра́піўся) не́йкі чалаве́к.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прылёп іран. ’прымак’ (Мат. Гом.), прылёпісты ’той, хто лёгка ўваходзіць у кантакт з людзьмі; кампанейскі; назойлівы’ (рагач., Сл. ПЗБ, ЛА, 3). Прыставачна-бяссуфікснае ўтварэнне ад прыляпі́цца ’прычапіцца, прыліпнуць’, гл. ляпі́ць, лі́пнуць, што ўзыходзяць да кораня *lьp‑, lĕp‑, *lip‑. Паводле Варбат (SlW, 153), дзеясловы гэтага гнязда шырока вядомы ў славянскіх мовах са значэннем ’прылучыцца да каго- ці чаго-небудзь; навязацца, аддацца’, параўн. аддзеяслоўныя ўтварэнні: рус. приле́па ’нешта прылепленае’, польск. przylepa ’акраец’, серб.-харв. прилеп ’зараза’, балг. при́леп ’кажан’ (адносна апошняга слова гл. БЕР, 5, 717–718). Велчава (Бълг. реч, I, 4, 17) прыводзіць рэдкія ст.-балг. прилѣпъ ’савакупленне, coitus’, прилѣпенъ ’які мае інтымныя сувязі’, што дае падставы для рэканструкцыі прасл. *prilěpъ ’каханак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
далучыцца, прылучыцца, прымкнуць; прыстаць, прыстроіцца, прымазацца, прыткнуцца, уліцца, уключыцца, уступіць (кніжн.); прычасціцца (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)