прыжы́цца, -ыву́ся, -ыве́шся, -ыве́цца; -ывёмся, -ывяце́ся, -ыву́цца; -ы́ўся, -ыла́ся, -ло́ся; зак.
1. Прыстасавацца да дадзеных умоў (бытавых, кліматычных і пад.).
П. на новым месцы.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прырасці, зрасціся з чым-н.
Прышчэпак добра прыжыўся.
|| незак. прыжыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыжы́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прыжыву́ся |
прыжывё́мся |
| 2-я ас. |
прыжыве́шся |
прыжывяце́ся |
| 3-я ас. |
прыжыве́цца |
прыжыву́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прыжы́ўся |
прыжылі́ся |
| ж. |
прыжыла́ся |
| н. |
прыжыло́ся |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прыжыві́ся |
прыжыві́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прыжы́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыжы́цца сов.
1. прижи́ться;
2. (о растениях) прижи́ться, приня́ться; (прирасти) приживи́ться;
3. перен. приви́ться, закрепи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыжы́цца, ‑жывуся, ‑жывешся, ‑жывецца; ‑жывёмся, ‑жывяцеся; зак.
1. Пажыўшы або папрацаваўшы дзе‑н. некаторы час, прыстасавацца, прызвычаіцца да гэтага месца, абстаноўкі. Партызаны Ларывончыкавага атрада гэтак прыжыліся да таго густога, здавалася, непраходнага лесу, ажно некаторыя забываліся, што яны на вайне. Сабаленка. Ганялі .. [Сакалоўскага] з цэха ў цэх — нідзе не прыжыўся. Шынклер. Кінуў [бацька] зямлю, увесь набытак і падаўся ў горад. Там і прыжыўся. Сачанка. Для мяне было ясна, што яна служыць там аддана, як могуць служыць толькі працавітыя, сумленныя і адзінокія старыя жанчыны, якія з цягам часу прыжыліся ў чужой сям’і. Карпюк. [Прадзед] адстаў ад свайго табара ды так і прыжыўся ў вёсцы. П. Ткачоў.
2. Прыстасаваўшыся да новых умоў, пачаць добра расці, развівацца (пра жывёл, расліны). Маладыя дрэўцы, пасаджаныя мінулай восенню і вясной, прыжыліся. Хадкевіч. Прыжыліся буслы ў горадзе: Адчуваюць сябе як дома. Сіпакоў. // Прырасці, зрасціся з чым‑н. Прышчэпак добра прыжыўся.
3. Замацавацца дзе‑н., за чым‑н. Палявая, Лугавая, Аляксандраўская, Мікалаеўская — так называюцца вуліцы. Але назвы гэтыя не прыжыліся, завуць па-ранейшаму. Навуменка. Каўбойскія фільмы, як гэта ні дзіўна, трывала прыжыліся на італьянскіх экранах. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыжыва́нне, ‑я, н.
Дзеянне і стан паводле дзеясл. прыжывацца — прыжыцца (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыжыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да прыжыцца.
2. Зал. да прыжываць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прырасці́ць, ‑рашчу, ‑росціш, ‑росціць; зак., што.
1. Даць магчымасць прырасці, прыжыцца. Прырасціць галінку.
2. Спец. Далучыць нарошчваючы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрыжыва́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Прыжыцца дзе‑н. — пра ўсіх, многіх. Папрыжываліся людзі на новым месцы. // (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Прыняўшыся, прыжыцца — пра ўсё, многае. З гадамі лаза месцамі збуцвела, пагніла, а месцамі папрыжывалася, пусціла карэнне і буяла вялізнымі купамі-кустамі. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыня́цца, прыму́ся, пры́мешся, пры́мецца; прыня́ўся, -няла́ся, -ло́ся; прымі́ся; зак.
1. за што і з інф. Пачаць што-н. рабіць, узяцца за што-н.
Л. за справу.
П. пісаць заяву.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пусціць карані, прыжыцца.
Прышчэпак прыняўся.
|| незак. прыма́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абсе́сціся, ‑сядуся, ‑сядзешся, ‑сядзіцца; зак.
Разм. Пасяліцца, спыніцца жыць на якім‑н. месцы; прыжыцца. Сяляне абселіся па гэты бок хвойніку. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)