пры́вязь, -і, мн. -і, -ей, ж.

У спалучэннях: на прывязі, на прывязь, з прывязі і пад.: тое, чым хто-н. прывязаны (рэмень, ланцуг і пад.).

Трымаць сабаку на прывязі.

Хадзіць на прывязі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пры́вязь

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне

адз. мн.
Н. пры́вязь пры́вязі
Р. пры́вязі пры́вязей
пры́вязяў
Д. пры́вязі пры́вязям
В. пры́вязь пры́вязі
Т. пры́вяззю пры́вязямі
М. пры́вязі пры́вязях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пры́вязь ж.

1. при́вязь;

трыма́ць на ~зі — держа́ть на при́вязи;

хадзі́ць на ~зі — ходи́ть на при́вязи;

2. (приспособление для привязывания лошадей) ко́новязь;

◊ трыма́ць язы́к на ~зі — держа́ть язы́к на при́вязи

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пры́вязь, ‑і, ж.

1. Вяроўка, рэмень, ланцуг і пад., якімі прывязваюць, прымацоўваюць каго‑, што‑н. Ласяня тупала каля дубка, нарабіла сарвацца з прывязі. С. Александровіч. Прыгледзеўшыся, .. [Андрэй] убачыў, што хтось адвязвае цялё, якое пасвілася на прывязі. Дуброўскі.

2. Прыстасаванне для прывязвання жывёлы на адкрытым месцы. Разагнацца не было дзе. Я аб’ехаў вакол прывязі. Якімовіч.

•••

Трымаць язык на прывязі гл. трымаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

при́вязь пры́вязь, -зі ж.;

◊

держа́ть язы́к на при́вязи трыма́ць язы́к на пры́вязі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

навяза́ць, -вяжу́, -вя́жаш, -вя́жа; -вяжы́; -вя́заны; зак.

1. чаго. Нарыхтаваць, зрабіць шляхам вязання.

Н. шапак.

Н. венікаў.

2. каго (што). Прымацаваць, узяць на прывязь.

Н. каня на лузе.

3. перан., каго-што каму. Прымусіць каго-н. прыняць або зрабіць што-н. супраць яго волі, жадання.

Н. сваю думку.

Н. бой.

|| незак. навя́зваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пазрыва́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

1. Сарвацца, парваўшы прывязь — пра ўсіх, многіх. Пазрываліся сабакі з ланцугоў.

2. Пападаць уніз, не ўтрымаўшыся на чым‑н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. З гары пазрывалася каменне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Клі́біна ’прывязь са скручаных дубцоў для звязвання бярвенняў у плыты’ (Касп., Нар. сл., Нік. Очерки). Гл. кліба.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сво́ра ‘зграя’, ‘вяроўка, прывязь для паляўнічых сабак’: спусцілі сабак цілую свору (Сержп.). Параўн. укр. сво́ра ‘прывязка ў цэпе’, ‘развора , рус. сво́ра ‘прывязь, вяроўка, на якой вядуць паляўнічых сабак’, польск. swora ‘зграя сабак; прывязь для сабак’, кашуб. svora ‘адна з пасмаў у касе’, чэш. svora ‘прывязка ў цэпе’, славен. svọ̏ra ‘падоўжная жэрдка ў возе, развора’, серб.-харв. svóra ‘развора’. Прасл. *sъvora ‘звязка’, ад дзеяслова *sъ‑virati ‘злучаць, звязваць’ (Фасмер, 3, 583; ЕСУМ, 5, 195; SEK, 4, 383); гл. вор 2, шворка, шворан. Куркіна (Диал. структура, 192) мяркуе пра першаснае *sǫvora, што захавалася ў славен. sovọra, sǫ̑vra, sọra ‘развора’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прыпя́ць, ‑пну́, ‑пне́ш, ‑пне́; ‑пнём, ‑пняце́; зак., каго-што.

Разм.

1. Прыхіліць, прыперці да чаго‑н.

2. Прымацаваць дзе‑н., у якім‑н. месцы, прывязаць да чаго‑н. Гаспадар прыпяў Дзіка [сабаку] на самую кароткую прывязь, а сам стаіўся за вуглом. Сабаленка.

3. Зачыніць або запяць што‑н. часова або няпоўнасцю. Прыпяць акно занавескай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)