про́філь
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
про́філь |
про́філі |
| Р. |
про́філю |
про́філяў |
| Д. |
про́філю |
про́філям |
| В. |
про́філь |
про́філі |
| Т. |
про́філем |
про́філямі |
| М. |
про́філі |
про́філях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
про́філь, -ю, мн. -і, -яў, м.
1. Від збоку (твару, прадмета).
Прыгожы п. твару.
Сфатаграфавацца ў п.
2. Сячэнне, разрэз чаго-н. (спец.).
П. дарогі.
П. сталі.
3. Сукупнасць спецыфічных рыс, якія характарызуюць якую-н. сферу дзейнасці, а таксама характар вытворчага ці навучальнага ўхілу (кніжн.).
Спецыяльнасць шырокага профілю.
Раён збожжавага профілю.
П. прадпрыемства.
|| прым. про́фільны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Профільная пракатка металу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
про́філь, -лю м., в разн. знач. про́филь;
жано́чы п. — же́нский про́филь;
п. пуці́ — ж.-д. про́филь пути́;
вучо́ны шыро́кага ~лю — учёный широ́кого про́филя
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
про́філь, ‑ю, м.
1. Абрыс, від збоку (твару, прадмета). [Кузьма] убачыў Верын профіль, кароткі нос з роўнай пераносіцай, востры падбародак, акруглы лоб. Дуброўскі. З худым аскетычным тварам, глыбокімі вачамі і густымі сівымі брывамі .. [Гукан] нагадваў у профіль ястраба. Шамякін.
2. Спец. Вертыкальнае (папярочнае або падоўжнае) сячэнне якога‑н. ўчастка, паверхні, прадмета; від, форма чаго‑н. у разрэзе. Профіль канала. Профіль дарогі. Профіль участка зямной паверхні. // Форма папярочнага сячэння пракатнага вырабу; выраб такой формы. Усю змену, пад наглядам Івана, [Змітрок] замацоўваў дэталі, рабіў больш складаныя профілі, чым дагэтуль. Ваданосаў.
3. Сукупнасць асноўных тыповых рыс, якія характарызуюць гаспадарку, прафесію, спецыяльнасць. Профіль прадпрыемства. Профіль інстытута. Спецыяльнасць шырокага профілю.
[Ад іт. profilo — абрыс.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Про́філь ’абрыс, від збоку (твару, прадмета)’, ’вертыкальнае сячэнне прадмета, від, форма’ (ТСБМ). Запазычанне з зах.-еўрап. моў (параўн. франц. profil, ням. Profil) праз польск. profil або рус. про́филь ’тс’. Крыніцай слова з’яўляецца італ. profilio ад filo ’лінія, паласа’, лац. fīlum ’нітка’ (гл. Фасмер, 3, 384, з літ-рай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
про́филь в разн. знач. про́філь, -лю м.;
в про́филь у про́філь;
про́филь пути́ ж.-д. про́філь пуці́;
про́филь предприя́тия про́філь прадпрые́мства;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
таўро́вы¹, -ая, -ае (спец.).
Які мае папярочнае сячэнне ў форме літары «Т».
Т. профіль вырабу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прафілява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак. і незак., што (спец.).
1. Надаць (надаваць) чаму-н. правільны профіль (у 2 знач.).
П. дарогу.
2. Надаць (надаваць) профіль (у 3 знач.), адпавядаць профілю (у 3 знач.).
|| наз. прафілява́нне, -я, н. і прафілёўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
то́чаны, -ая, -ае.
1. Які натачылі¹, востры.
Точаная брытва.
2. Які вытачылі.
Крэсла на точаных ножках.
3. перан. 3 правільнымі, прыгожа акрэсленымі лініямі (пра рысы твару, фігуру і пад.).
Т. профіль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перапрафілі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
Змяніць профіль, спецыялізацыю вытворчай дзейнасці прадпрыемства, навукова-даследчай або вучэбнай дзейнасці інстытута і г. д.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)