про́дак, -дка, мн. -дкі, -дкаў, м.

Старажытны папярэднік па родзе, а таксама суайчыннік з папярэдніх пакаленняў.

Шанаваць памяць сваіх продкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

про́дак

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. про́дак про́дкі
Р. про́дка про́дкаў
Д. про́дку про́дкам
В. про́дка про́дкаў
Т. про́дкам про́дкамі
М. про́дку про́дках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

про́дак, -дка м.

1. пре́док;

2. только мн. пре́дки, де́ды

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

про́дак, ‑дка, м.

1. Асоба, якая з’яўляецца папярэднікам у сям’і, родзе, племені па бацькоўскай або мацярынскай лініі. Сярод продкаў Максіма Багдановіча было нямала таленавітых людзей. Майхровіч. Ці то жартам, ці то ўсур’ёз Дзед Хрушч расказаў, што яго продкам быў нейкі невядомы драгун. Колас. // Родапачынальнік якога‑н. віду або роду жывёл і раслін.

2. толькі мн. (про́дкі, ‑аў). Людзі, якія жылі задоўга да цяперашняга часу. Пакінем спадчыну мы для патомкаў Інакшую ад той, Што ўзялі мы ад продкаў на абломках Гісторыі сваёй. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Про́дак ’папярэднік у сям’і, родзе, племені’ (ТСБМ, Нас.). Паводле Вярхова (З жыцця, 67), да другой паловы XVI ст. ужывалася ст.-бел. предокъ, пасля — продокъ. З польск. przodek ’тс’ < przed ’перад’ (Карскі, 1, 178; Цвяткоў, Запіскі, 2, 63). Гл. таксама Брукнер, 442; там жа і аб пераходзе е > о. Параўн. прэдок (гл.) і рус. предок < ц.-слав. прѣдокъ < прѣдъ (Праабражэнскі, 2, 40; Фасмер, 3, 357).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пра́шчур, -а, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

Далёкі продак, родапачынальнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

праба́цька, -і, мн. -і, -аў, м. (высок.).

Тое, што і роданачальнік; продак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шчу́р

‘продак’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. шчу́р шчу́ры
Р. шчу́ра шчу́раў
Д. шчу́ру шчу́рам
В. шчу́ра шчу́раў
Т. шчу́рам шчу́рамі
М. шчу́ру шчу́рах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пре́док прям., перен. про́дак, -дка м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тур², -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Вымерлы дзікі бык, продак буйной рагатай жывёлы.

2. Горны каўказскі казёл.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)