про́ба

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. про́ба про́бы
Р. про́бы про́б
Д. про́бе про́бам
В. про́бу про́бы
Т. про́бай
про́баю		 про́бамі
М. про́бе про́бах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

про́ба, -ы, ж.

1. Выпрабаванне, праверка.

П. механізма.

П. галасоў.

П. агнём.

2. Частка матэрыялу, ежы, узятая для праверкі, вызначэння якасці.

Узяць на пробу.

|| прым. про́бны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

про́ба², -ы, мн. -ы, проб, ж.

Колькасць частак высакароднага металу, якая змяшчаецца ў пэўнай колькасці вагавых долей сплаву, а таксама кляймо на вырабах з высакароднага металу, якое абазначае гэту колькасць.

Золата нізкай пробы.

|| прым. про́бны, -ая, -ае (спец.).

Пробнае золата (з кляймом пробы).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

про́ба в разн. знач. про́ба, -бы ж.;

взять на про́бу узя́ць на про́бу;

про́ба мета́лла из плави́льной пе́чи про́ба мета́лу з плаві́льнай пе́чы;

на зо́лоте стоя́ла про́ба на зо́лаце стая́ла про́ба;

зо́лото 958-й про́бы зо́лата 958-й про́бы;

◊

про́ба пера́ про́ба пяра́;

вы́сшей (высо́кой) про́бы вышэ́йшай (высо́кай) про́бы;

ни́зкой про́бы ні́зкай про́бы;

на про́бу на про́бу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

про́ба ж., в разн. знач. про́ба;

узя́ць на ~бу — взять на про́бу;

п. мета́лу з плаві́льнай пе́чы — про́ба мета́лла из плави́льной пе́чи;

зо́лата ні́зкай ~бы — зо́лото ни́зкой про́бы;

◊ п. пяра́ — про́ба пера́;

высо́кай (вышэ́йшай) ~бы — высо́кой (вы́сшей) про́бы;

ні́зкай ~бы — ни́зкой про́бы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

про́ба, ‑ы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. прабаваць, пробаваць (у 1 знач.).

2. Невялікая частка чаго‑н., узятая для праверкі, вызначэння якасці. Узяць пробу. □ Захапіўшы з сабой кірку, компас, ручны бур для даследавання выхадаў нафты, скрынку для проб розных парод і, вядома, карту Гаўрынава, падарожнікі выйшлі з двара. Гамолка. Пасля кожнай варкі ў лабараторыю ідзе проба. Прадукцыю правяраюць на ўтрыманне цукру, тлушчу, сухіх рэчываў. «Беларусь».

3. Колькасць вагавых частак высакароднага металу, якая змяшчаецца ў пэўнай колькасці вагавых долей сплаву, а таксама кляймо, якое абазначае гэту колькасць, на вырабах з высакароднага металу. Вызначыць пробу плаціны. Золата 958 пробы.

4. Выпрабаванне. Проба агнём.

•••

Высокай (вышэйшай) пробы — вельмі высокай якасці, кваліфікацыі і г. д.

На пробу (узяць, даць) — для праверкі, ацэнкі і г. д.

Нізкай пробы — вельмі нізкай якасці, уласцівасці і г. д.

Проба пяра — пра першы літаратурны твор. Да гэтага часу [вучобы ў Койданаўскім вучылішчы] адносіцца і мая першая проба пяра. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Про́ба ’ўзор’, ’невялікая частка чаго-небудзь, узятая для праверкі; вызначэнне якасці’, ’выпрабаванне’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Сл. ПЗБ), проб ’тс’ (Ян.), сюды ж про́боваць ’каштаваць’ (ТС). Запазычанне з польск. próba ’праверка, выпрабаванне’ (Карскі, Белорусы, 156; Брукнер, 437; Кюнэ, Poln., 89), таксама як і рус., укр. про́ба (Фасмер, 3, 370). Крыніца слова ў с.-лац. proba ’проба’ ад probāre ’правяраць, выпрабоўваць’, якое трапіла ў польскую мову праз ням. Probe (гл. Брукнер, там жа; Банькоўскі, 2, 797). Адносна формы м. р. проб параўн. рус. пороховой проб (1705 г.). Ст.-бел. проба ’катаванне, мука’ з польскай (Булыка, Запазыч., 264).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

до́пінг-про́ба

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. до́пінг-про́ба до́пінг-про́бы
Р. до́пінг-про́бы до́пінг-про́б
Д. до́пінг-про́бе до́пінг-про́бам
В. до́пінг-про́бу до́пінг-про́бы
Т. до́пінг-про́бай
до́пінг-про́баю		 до́пінг-про́бамі
М. до́пінг-про́бе до́пінг-про́бах

Крыніцы: piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

про́бны² гл. проба².

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пирке́ мед., пірке́ нескл., ср.;

про́ба Пирке́ мед. про́ба Пірке́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)