пре́жде

1. нареч. (когда-то) не́калі; калі́сьці, калі́сь; (раньше) ране́й;

2. нареч. (сначала) спача́тку; (сперва) спярша́, перш;

3. предлог, уст. (до чего) да (чаго); (перед чем) пе́рад (чым);

пре́жде о́тпуска да адпачы́нку, пе́рад адпачы́нкам;

4. предлог (раньше) ране́й, перш;

пришёл пре́жде всех прыйшо́ў ране́й (перш) за ўсіх;

пре́жде всего́ перш за ўсё, перш-на́перш;

пре́жде чем союз ране́й як (чым), перш як (чым);

пре́жде вре́мени ране́й ча́су.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перш I нареч. пре́жде, сперва́, снача́ла, ра́ньше;

перш-на́першпре́жде всего́, пе́рво-на́перво;

перш за ўсёпре́жде всего́;

перш як (чым)...пре́жде чем...

перш II (род. пе́рша) сущ., м., спорт. перш

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наўпе́рад нареч., обл. снача́ла, пре́жде всего́;

н. трэ́ба падве́зці матэрыя́л — снача́ла (пре́жде всего́) ну́жно подвезти́ материа́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

найпе́рш нареч., разг. пре́жде всего́, в пе́рвую о́чередь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

калі́сьці нареч. когда́-то; пре́жде; (в далёком прошлом — ещё) не́когда;

к. яны́ ча́ста сустрака́ліся — когда́-то (пре́жде, не́когда) они́ ча́сто встреча́лись

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

на́перво нареч., прост. спача́тку, спярша́; (прежде всего) перш за ўсё;

пе́рво-на́перво перш-на́перш.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Прэж ’спачатку’ (Нас.). Укр. преж ’раней, перад’, рус. дыял. преж ’раней, калісь’. Не зусім ясна. Відаць, кантамінаваная форма перад (гл.) і ц.-слав. прежде (вышэйшая ступень ад прѣдт* ’раней’, параўн. стараж.-рус. предняя слава (Слова аб палку Ігравым), ’былая слава’ (Грыгаран, Этнолингвистика текста, 2, 61).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ране́й нареч. сравнит. ст.

1. ра́ньше;

2. (когда-то) ра́ньше, пре́жде;

3. сперва́, снача́ла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пярэ́ж (пере́жъ) ’раней’, пярэ́жні (пере́жній) ’ранейшы, былы; пярэдні’ (Нас.), ст.-бел. перѣже (XIII ст., Карскі, 1, 248), переже ’раней, спачатку’ (Ст.-бел. лексікон), укр. періже, рус. прежде ’тс’ (з ц.-слав. прѣжде), ст.-слав. прѣжде. Ступень параўнання ад перад (гл.), першапачаткова *perdje (< perdъ), параўн. укр. передше ’тс’. Гл. Міклашыч, 241; Праабражэнскі, 2, 40; Фасмер, 3, 357; ЕСУМ, 4, 340.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

спача́тку нареч.

1. снача́ла, пре́жде, сперва́, ра́ньше;

с. паду́май, а по́тым гавары́ — снача́ла (пре́жде, сперва́) поду́май, а пото́м говори́;

2. (в первое время) снача́ла, внача́ле;

с. сумава́ў, а по́тым прывы́к — внача́ле скуча́л, а пото́м привы́к;

3. снача́ла;

пачнём с. — начнём снача́ла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)