прататы́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

Першапачатковы ўзор, правобраз, пераважна сапраўдная асоба як крыніца для стварэння літаратурнага вобраза, героя.

П. дзеда Талаша.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прататы́п

‘першавобраз, арыгінал’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. прататы́п прататы́пы
Р. прататы́па прататы́паў
Д. прататы́пу прататы́пам
В. прататы́п прататы́пы
Т. прататы́пам прататы́памі
М. прататы́пе прататы́пах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

прататы́п

‘асоба’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. прататы́п прататы́пы
Р. прататы́па прататы́паў
Д. прататы́пу прататы́пам
В. прататы́па прататы́паў
Т. прататы́пам прататы́памі
М. прататы́пе прататы́пах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

прататы́п м., книжн. прототи́п

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прататы́п, ‑а, м.

Кніжн. Першавобраз, арыгінал, першапачатковы ўзор. Падобная беларуская казка магла быць адным з прататыпаў да балады [А. Міцкевіча] «Рыбка». Лойка. // Асоба, якая паслужыла аўтару арыгіналам для стварэння літаратурнага вобраза, а таксама літаратурны тып, вобраз, які паслужыў узорам для другога аўтара. У галоўнага героя «Дрыгвы» — дзеда Талаша — быў свой рэальны прататып. Гіст. бел. сав. літ. Прататыпам для гэтага вобраза паслужыў славуты, вядомы ўсяму беларускаму народу бацька Мінай. «Полымя».

[Грэч. prōtotypon.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прототи́п книжн. прататы́п, -па м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прата... (гл. прота...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужыв. замест «прота...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напр.: пратапоп, прататып.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

право́браз, -а, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

1. Тое, што з’яўляецца ўзорам для чаго-н.

П. будучага горада.

2. Асоба, якая з’явілася асновай для стварэння літаратурнага персанажа; прататып.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

первоо́браз книжн. першаўзо́р, -ру м.; прататы́п, -па м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прота..., (а таксама прата...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню: 1) словам: «першапачатковы», «першасны», напрыклад: протагісторыя, протанеаліт, прататып; 2) словам: «вышэйшы», «старэйшы», «галоўны», напрыклад: протадыякан, протаіерэй, пратапоп.

[Грэч. prōtos — першы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)