прасту́джваць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прасту́джваю |
прасту́джваем |
| 2-я ас. |
прасту́джваеш |
прасту́джваеце |
| 3-я ас. |
прасту́джвае |
прасту́джваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прасту́джваў |
прасту́джвалі |
| ж. |
прасту́джвала |
| н. |
прасту́джвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прасту́джвай |
прасту́джвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
прасту́джваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прасту́джваць несов. просту́живать, простужа́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прасту́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прастудзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прастудзі́ць, -уджу́, -у́дзіш, -у́дзіць; -у́джаны; зак., каго-што.
Прастудай выклікаць хваробу, захворванне.
П. дзяцей.
П. вуха.
|| незак. прасту́джваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прасту́джвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да прастудзіцца.
2. Зал. да прастуджваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
простужа́ть несов.
1. (подвергать простуде) прасту́джваць;
2. (давать остыть чему-л.) прост. асту́джваць; см. простуди́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Знібе́ць ’аднастайна, тупа балець’ (Юрч. Сін., Мат. Гом.), знібіла ’ныцік, плакса’ (Юрч. Вытв.), — у Юрчанкі без націску. Рус. знобить ’адчуваць холад’, смал. знобе́ть ’пакутаваць’, смал., паўд.-сіб., алан., ярасл., паўн. зноби́ть ’пакутаваць’, укр. зноби́ти ’прастуджваць’, польск. дыял. znobić ’халадзіць’, чэш. znobiti ’астуджаны, адчуваць холад’, славац. znobiť ’марозіць, халадзіць’. Ст.-рус. знобити ’марозіць, халадзіць’ (XII∼XVII стст.). Параўн. балг. дыял. зно̀ба ’хваравіты стан’. У бел. захавалася форма з дзеяслоўным вакалізмам у адрозненне ад адназоўнікавай формы тыпу рус. знобить, якая прадстаўлена ў зазноба (гл.). Бел. і рус. дыял. значэнне ’балець’ магчыма разглядаць як пашырэнне значэння ’адчуваць холад’, якое можа лічыцца першасным. Znobiti ’марозіць’ звязваюць з zęb (гл. зяб 1). Міклашыч, 401; Фасмер, 2, 101, БЕР, 1, 650; тут магла быць метатэза *zenb‑ > *zneb‑ (?) У супастаўленне ўключаюць зіма (гл.). Праабражэнскі, 254, Махэк₂, 707–708. Выдзяляюць прасл. корань *zьn‑, да якога далучаецца суфікс ‑ob‑a (але як тады быць з бел. формай?). Шанскі, 2, З, 102; Скок, 3, 659. Параўноўваюць з і.-е. *gʼen‑ ’нарадзіць, нарадзіцца’. Трубачоў, ВЯ, 1957, 2, 90; Трубачоў, Ист. терм., 153–154. Не выключана энатыясемічная сувязь з znojь (гл. зноіць); гл. зазноба. Адзінцоў, Этимология, 1974, 117–120. Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)