прапе́ць, -пяю́, -пяе́ш, -пяе́; -пяём, -пеяце́, -пяю́ць; -пе́ў, -пе́ла; -пе́й; зак.
1. гл. пець.
2. што. Страціць ад спявання (голас; разм.).
П. свой голас.
3. што і без дап. Правесці які-н. час, займаючыся спяваннем.
П. увесь вечар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прапе́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прапяю́ |
прапяё́м |
| 2-я ас. |
прапяе́ш |
прапеяце́ |
| 3-я ас. |
прапяе́ |
прапяю́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прапе́ў |
прапе́лі |
| ж. |
прапе́ла |
| н. |
прапе́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прапе́й |
прапе́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прапе́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прапе́ць, ‑пяю, ‑пяеш, ‑пяе; ‑пяём, ‑пеяце; зак., што.
1. і без дап. Утварыць голасам музычныя гукі, выканаць голасам музычны твор. Прапець гімн. Прапець мелодыю. // Вымавіць нараспеў. Дзяўчына тым часам зусім супакоілася і з какецтвам прапела: — Малады чалавек, дазвольце ваш галаўны ўбор і паліто! Карпюк. // Утварыць пявучы гук (гукі). Прапелі пеўні галасіста. Даўно мінуў паўночны час. Танк. // Праляцець з пявучым гукам. Першая куля прапела над галавою, збіўшы з хвоі кару. Лупсякоў.
2. Разм. Страціць голас ад спявання. Прапець голас.
3. і без дап. Пець некаторы час. Прапець увесь вечар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пець, пяю́, пяе́ш, пяе́; пяём, пеяце́, пяю́ць; пей; пе́ты; незак.
1. што і без дап. Утвараць голасам музычныя гукі, выконваць вакальны твор.
П. раманс.
2. Пра пеўчых і некаторых іншых птушак: абзывацца галасамі.
Жаваранак пяе.
3. што і пра што. Складаць вершы пра што-н., апяваць што-н. (высок.).
Паэт пяе пра жыццё народа.
◊
Лазара пець (разм., неадабр.) — скардзіцца на лёс, прыкідвацца няшчасным.
|| зак. прапе́ць, -пяю́, -пяе́ш, -пяе́; -пяём, -пеяце́, -пяю́ць; -пе́й; -пе́ты (да 1 і 2 знач.) і спець, спяю́, спяе́ш, спяе́; спяём, спеяце́, спяю́ць; спей; спе́ты (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пропе́ть сов.
1. праспява́ць, прапе́ць;
2. (потерять голос) разг. прапе́ць;
пропе́ть го́лос прапе́ць го́лас.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прапе́ты пропе́тый, спе́тый; см. прапе́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прапе́ты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад прапець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
туру́кнуць
‘прапець "ту-ру", прабуркаваць’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
туру́кну |
туру́кнем |
| 2-я ас. |
туру́кнеш |
туру́кнеце |
| 3-я ас. |
туру́кне |
туру́кнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
туру́кнуў |
туру́кнулі |
| ж. |
туру́кнула |
| н. |
туру́кнула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
туру́кні |
туру́кніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
туру́кнуўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ава́нсам, прысл.
Наперад, загадзя, у лік будучага. Атрымаць авансам сто рублёў. □ Можна авансам Прапець славу Новаму году. Танк. Да якасці здымкаў ніхто з іх не прыдзіраўся, нават дзякавалі авансам. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прахрыпе́ць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак.
1. Утварыць хрыплы гук. // што і без дап. Сказаць, прапець што‑н. хрыплым голасам. Палагея падняла галаву і сонным голасам прахрыпела: — Клаўся б ты, стары, спаць. Шамякін.
2. Разм. Прабыць ахрыплым, прастуджаным некаторы час. Прахрыпець два тыдні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)