прако́с

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. прако́с прако́сы
Р. прако́са прако́саў
Д. прако́су прако́сам
В. прако́с прако́сы
Т. прако́сам прако́самі
М. прако́се прако́сах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

прако́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

Пракошаная паласа шырынёй на размах касы, а таксама града скошанай травы.

Шырокі п.

|| прым. прако́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прако́с м., с.-х. проко́с

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прако́с, ‑а, м.

1. Пракошаная паласа шырынёй у адзін узмах касы, адзін захват касілкі. Мажны і высокі, як дуб, сівы, як выбелены лён,.. [дзед Ахрэм] лёгка махаў касой, пракладаў у высокай траве роўную, гладкую сцяжынку — пракос. Асіпенка. Цімох памянташыў касу і заняў новы пракос. Капыловіч.

2. Доўгая града скошанай травы. Трава лёгка паддавалася і пакорна лажылася ў роўныя пракосы. Колас. [Надзя:] Копы я кончыла растрасаць і пракосы ўсе за Лявонам разбіла, — што цяпер рабіць? Козел.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прако́с ’адлегласць паміж радамі скошанай травы (або збожжа)’ (ТСБМ), проко́с ’тс’ (ТС), ’радок скошанай травы’ (Шат., Сл. ПЗБ). Бяссуфіксны дэрыват ад пракасіць < касіць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прако́сны гл. пракасіць, пракос.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

проко́с с.-х. прако́с, -са м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пако́с, -у, м.

1. Месца касьбы.

Лясны п.

2. Касьба або час касьбы.

Пачынаецца п.

3. мн. -ы, -аў. Тое, што і пракос.

|| прым. пако́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

смалі́ць⁵, смалю́, сма́ліш, сма́ліць; незак. (разм.).

Хутка ехаць, спрытна рабіць што-н. і пад.

Азірнуўся, а дзед за мной смаліць верхам на кані.

Тодар смаліць пракос за пракосам, люба зірнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Прако́ша ’пакос’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Дэрыват ад пракос або пракасіць з суф. -ja.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)