прагле́дзець
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прагле́джу |
прагле́дзім |
| 2-я ас. |
прагле́дзіш |
прагле́дзіце |
| 3-я ас. |
прагле́дзіць |
прагле́дзяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прагле́дзеў |
прагле́дзелі |
| ж. |
прагле́дзела |
| н. |
прагле́дзела |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прагле́дзь |
прагле́дзьце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прагле́дзеўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прагле́дзець сов.
1. (не заметить) прогляде́ть, просмотре́ть; прозева́ть;
п. памы́лку — прогляде́ть (просмотре́ть, прозева́ть) оши́бку;
п. святлафо́р — прогляде́ть (прозева́ть) светофо́р;
2. разг., см. праглядзе́ць;
◊ во́чы п. — глаза́ прогляде́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прагле́дзець, -е́джу, -е́дзіш, -е́дзіць; -е́дзь; -е́джаны і праглядзе́ць, -яджу́, -ядзі́ш, -ядзі́ць; -ядзі́м, -едзіце́, -ядзя́ць; -ядзі́; зак.
1. што. Аглядаючы, гледзячы, азнаёміцца з чым-н.
П. рукапіс.
П. новую экспазіцыю.
2. што. Бегла прачытаць.
П. часопіс.
3. каго-што. Гледзячы, не заўважыць, прапусціць.
П. памылку.
4. перан., каго-што. Не звярнуць належнай увагі, выпусціць з поля зроку (разм.).
За справамі прагледзелі (праглядзелі) сына.
5. што і без дап. Правесці які-н. час, разглядаючы што-н., назіраючы за чым-н.
◊
Усе вочы прагледзець (разм.) — углядаючыся, доўга чакаць каго-н.
|| незак. прагляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—4 знач.).
|| наз. прагля́д, -у, М -дзе, м. (да 1 і 2 знач.).
Калектыўны п. спектакля.
Аддаць рукапіс на п. каму-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прагле́дзець, ‑гледжу, ‑гледзіш, ‑гледзіць і праглядзе́ць, ‑гляджу, ‑глядзіш, ‑глядзіць; зак.
1. што. Бегла прачытаць што‑н., азнаёміцца з чым‑н. Але наўперад гэтыя брашуркі і лісткі трэба было прагледзець, адабраць, бо шмат якія з іх ужо аджылі свой век і страцілі надзённую актуальнасць. Колас. Камандзір палка прагледзеў дакументы і з цікавасцю пачаў слухаць тлумачэнне. Машара. [Дзед:] — Цяпер пойдуць дні рэпетыцый. Трэба праглядзець увесь рэпертуар гэтага года. Караткевіч. // Агледзець што‑н. з мэтай праверкі. Інакш кажучы, стала ясна: трэба нанава прагледзець звяно за звяном і пачаць з гарачых цэхаў. Карпаў. [Настаўнік] праглядзеў сшыткі вучняў трэцяга класа. Кавалёў.
2. каго-што. Не заўважыць, празяваць, прапусціць. Ваню Чакая Уля прагледзела. Спадзявалася ўбачыць уперадзе, а ён вынырнуў ззаду. Паўлаў. [Верка:] — Гэта ж бачу, пайшоў [Кастусь] на канюшню, глядзела, глядзела і ледзь не праглядзела. Гаўрылкін. // перан. Удзяліць недастаткова ўвагі каму‑, чаму‑н.; не даглядзець. [Шыковіч:] — І я не сказаў бы, што сын мой Уладыслаў — гультай і [лежабок]. Безумоўна, занятыя працай, нешта мы прагледзелі. Шамякін.
3. што і без дап. Правесці некаторы час у разглядванні чаго‑н., у назіранні за чым‑н.
•••
Вочы прагледзець — углядаючыся, доўга чакаць каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагляда́ць гл. прагледзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праглядзе́ць гл. прагледзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праглядзе́ць,
гл. прагледзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
просмотре́ть сов.
1. (ознакомиться) прагле́дзець;
2. (пропустить) прапусці́ць, прагле́дзець, недагле́дзець, не заўва́жыць;
3. (какое-то время) праглядзе́ць;
◊
все глаза просмотре́ть усе́ во́чы прагле́дзець;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прогляде́ть сов., разг.
1. прагле́дзець;
прогляде́ть статьи́ прагле́дзець арты́кулы;
2. (не заметить) праглядзе́ць, недагле́дзець;
прогляде́ть опеча́тку праглядзе́ць (недагле́дзець) памы́лку дру́ку;
◊
прогляде́ть глаза́ прагле́дзець во́чы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прагле́джаны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад прагледзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)