прабе́г
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
прабе́г |
прабе́гі |
| Р. |
прабе́гу |
прабе́гаў |
| Д. |
прабе́гу |
прабе́гам |
| В. |
прабе́г |
прабе́гі |
| Т. |
прабе́гам |
прабе́гамі |
| М. |
прабе́гу |
прабе́гах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хадзі́масць, ‑і, ж.
Спец. Ступень трываласці таго, што зношваецца ў час ходу, прабегу. Хадзімасць аўтамабільных пакрышак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прабе́г, -у, м.
1. Спартыўнае спаборніцтва па бегу, яздзе.
Лыжны п.
Аўтамабільны п.
2. Адлегласць, пройдзеная якім-н. транспартным сродкам (спец.).
Сутачны п. цеплавоза.
3. Знаходжанне ў дарозе, у эксплуатацыі (транспартных сродкаў; спец.).
Падрыхтаваць машыну да прабегу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пробе́г в разн. знач. прабе́г, -гу м.;
звёздный пробе́г спорт. зо́рны прабе́г;
но́рма пробе́га ваго́нов но́рма прабе́гу ваго́наў;
парово́з находи́лся в пробе́ге дво́е су́ток параво́з знахо́дзіўся ў прабе́гу двое су́так.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шы́мі, нескл., м.
1. Англійскі бальны танец, разнавіднасць факстрота.
2. Спец. Самаваганне насавога кола трохколавага шасі самалёта на руленні, разбегу і прабегу.
3. Спец. Інтэнсіўны вагальны працэс у сістэме кіруемых колаў і пярэдняй падвескі аўтамабіля.
[Англ. shimmy.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прабе́г, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. прабягаць — прабегчы (у 1, 2 знач.).
2. Спартыўнае спаборніцтва па бегу, яздзе. Лыжны прабег.
3. Спец. Знаходжанне якога‑н. транспартнага сродку ў дарозе, у эксплуатацыі. Падрыхтаваць машыны да прабегу.
4. Спец. Адлегласць, пройдзеная якім‑н. транспартным сродкам. Планавы прабег аўтамабіляў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбе́гчыся, -бягу́ся, -бяжы́шся, -бяжы́цца; -бяжы́мся, -бежыце́ся, -бягу́цца; -бе́гся, -бе́глася; -бяжы́ся; зак.
1.(1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра многіх: бягом накіравацца ў розныя бакі.
Дзеці з шумам разбегліся.
2. Прабегчы некаторую адлегласць, каб падрыхтавацца да скачка, пад’ёму і пад.
Разбегся і скочыў.
Перад скачком трэба добра р.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пра думкі: страціць здольнасць сканцэнтравацца на чым-н.
◊
Вочы разбегліся ў каго (разм.) — не ведае, што выбраць, на чым спыніцца.
|| незак. разбяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. разбе́г, -у, м. і разбе́жка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 2 знач.).
Разбег самалёта (даўжыня прабегу па зямлі да моманту ўзлёту). Разбежка перад скачком.
◊
З разбегу —
а) набраўшы скорасць, разбегшыся;
б) не змогшы спыніцца пасля бегу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыла́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
1. Прыстасаванне, пры дапамозе якога выконваецца якая‑н. праца, работа. Прылады працы. Прылады вытворчасці. □ Калгаснікі складалі на павозкі розныя прылады, запрагалі коней і раз’язджаліся ў розныя бакі: адны ехалі араць папары, другія вазіць лес для новага кароўніка, трэція — на сенажаці. Якімовіч. Звычайны, груба завостраны аловак, крэслячы праект брамы, набыў у .. руцэ [маёра] значэнне актыўнай прылады стварэння. Брыль.
2. Спецыяльнае прыстасаванне, механізм, прызначаны для якой‑н. мэты (вымярэння, вылічэння, кіравання і пад.); прыбор. Вымяральная прылада. Аптычная прылада. □ Шпаркасць .. прабегу [часу] нельга змераць самымі далікатнымі прыладамі. Крапіва.
3. часцей мн. (прыла́ды, ‑лад). Камплект, набор прадметаў для выканання аднаго працэсу, аднаго напрамку работ. Рыбалоўныя прылады. Спартыўныя прылады. Сельскагаспадарчыя прылады. Пісьмовыя прылады. □ Пальцы .. [Алесевых] рук.. перабіралі алоўкі, цыркулі і ўсякія іншыя дробныя каморніцкія прылады на стале. Чорны. Стары закашляўся: нешта раптам вельмі сціснула яго горла. Потым дастаў з кішэні свае курэцкія прылады: капшук з тытунём, люльку і крэсіва. Якімовіч. Дзяўчына падышла да маленькага століка, на якім стаялі прылады дзявочага туалету. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)