по́рхаўка, -і, ДМ -хаўцы, мн. -і, -хавак, ж.
Шарападобны грыб, мякаць якога пры высыханні ператвараецца ў цёмны пыл.
Забялеліся ўзлескі ад порхавак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́рхаўка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
по́рхаўка |
по́рхаўкі |
| Р. |
по́рхаўкі |
по́рхавак |
| Д. |
по́рхаўцы |
по́рхаўкам |
| В. |
по́рхаўку |
по́рхаўкі |
| Т. |
по́рхаўкай
по́рхаўкаю |
по́рхаўкамі |
| М. |
по́рхаўцы |
по́рхаўках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
по́рхаўка ж., бот. дождеви́к м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́рхаўка, ‑і, ДМ ‑хаўцы; Р мн. ‑хавак; ж.
Шарападобны грыб, мякаць якога пры высыханні ператвараецца ў цёмны пыл. Спынілася работа на полі, выліліся рэчкі з берагоў, паплылі пракосы, копы. Забялеліся ўзлескі ад порхавак. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́рхаўка, по́рхолка, по́рхыўка, пурха́ўка ’шарападобны грыб, мякаць якога, высыхаючы, пераўтвараецца ў цёмны пыл, Lycoperdon gemmosum Batsch’ (ТСБМ, Нас., Янк. БП, Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ. ТС, Бяльк., Байк. і Некр., Сержп.; слаўг., гарад., Яшк.; Ласт, Станк., Шат., ЛА, 1), по́рхва ’тс’ (Сцяшк. Сл.; стаўб., бераст., Яшк.), по́рахаўка (маст., жыт., Яшк.), укр. по́рхавка, по́рховка, рус. дыял. по́рховка, польск. purchawka ’тс’, в.-луж. porchawa. Прасл. *pъrxavъka, вытворнае ад *pъrxavъ(jь) ’які ператвараецца ў пыл’ (ЕСУМ, 4, 532), што ўзыходзіць да асновы *pъrx‑//*porx‑, якой уласціва шырокая семантыка ’пыл’, ’цвіль’, ’порскаць’, ’пырскаць’, ’кідаць’, ’сыпаць’. Параўн. балг. пърхова гьба ’Lycoperdon bovista’ (БЕР, 5, 10). Варыянт пераноснага ужывання з поўнагалоссем — по́рохоўка ’рыхлы, тоўсты чалавек’ (ТС), гл. порах 1: у польск. — нерэгулярнае развіццё *purx‑ з лабіалізацыяй пасля губнога.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пухо́ўка², -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -хо́вак, ж.
Тое, што і порхаўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хрычо́вка / ста́рая хрычо́вка стара́я по́рхаўка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дождеви́кI м., бот. по́рхаўка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мума́шка ’порхаўка, Lycoperdon perlatum’ (касцюк., Жыв. сл.). Відаць, генетычна ўзыходзіць да літ. maũmas, maumà, mùmas ’страшыдла’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пуха́р ’дзьмухавец, адуванчык, Taraxacum officinale Web.’ (Касп.), пухарка ’порхаўка’ (даўг., Сл. ПЗБ), рус. пухарка ’тс’. Да пух (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)