по́рсткі, -ая, -ае (разм.).
Хуткі, жвавы, запальчывы, быстры.
Даволі п. для свайго ўзросту чалавек.
Адзін брат спакойны, разважлівы, а другі п., гарачы.
|| наз. по́рсткасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́рсткі
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
по́рсткі |
по́рсткая |
по́рсткае |
по́рсткія |
| Р. |
по́рсткага |
по́рсткай
по́рсткае |
по́рсткага |
по́рсткіх |
| Д. |
по́рсткаму |
по́рсткай |
по́рсткаму |
по́рсткім |
| В. |
по́рсткі (неадуш.)
по́рсткага (адуш.) |
по́рсткую |
по́рсткае |
по́рсткія (неадуш.)
по́рсткіх (адуш.) |
| Т. |
по́рсткім |
по́рсткай
по́рсткаю |
по́рсткім |
по́рсткімі |
| М. |
по́рсткім |
по́рсткай |
по́рсткім |
по́рсткіх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
по́рсткі
1. вспы́льчивый;
2. ре́звый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́рсткі, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Хуткі, жвавы, быстры. Для свайго ўзросту .. [доктар] быў яшчэ даволі порсткі і рухавы. Васілевіч. Аля падхоплівае чамаданы і порсткімі крокамі накіроўваецца ў горад. Пальчэўскі.
2. Запальчывы, быстры. Па характару яны зусім розныя людзі: Мікалай Вітушка спакойны, разважлівы, далікатны, а Міхал Падабед порсткі, гарачы і крыху грубаваты. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́рсткі ’хуткі, жвавы’ (ТСБМ, Некр.), гарачы, прыткі’ (слонім., Арх. Бяльк.), ’запальчывы’ (калінк., Мат. Гом.), ’які балюча рэагуе на заўвагі ці парады’ (докш., Янк. Мат.; Янк. 1, Шат., Ян.), ’наравісты (пра жывёлу)’ (чэрв., Сл. ПЗБ), по́рскі ’хуткі’ (Мат. Гом.). Хутчэй за ўсё, да порскаць (гл.) пад уплывам семантыкі ’незадаволена рэагаваць’; ’фыркаць’, што суадносіцца і са значэннем ’пырхаць’, параўн. літ. pùrst ’пырх’, укр. порски́й ’хуткі, жвавы (пра каня)’, порськи́й ’тс’, гл. ЕСУМ 4, 528.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падзю́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і без дап.
Разм.
1. Здзюбаць усё, многае (пра птушак). Галубы падзюбалі ўсе зярняты.
2. Дзюбаць некаторы час. // перан. Пастукаць. Следчы падзюбаў алоўкам у паперу, кінуў порсткі позірк на Янку. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імжы́ць, ‑жыць; незак.
Ісці, падаць, асядаць дробнымі каплямі (пра дождж). Надвор’е было асенняе: слаба імжыў дробны дождж. Нядзведскі. / у безас. ужыв. З раніцы зноў імжыла, і імжа паступова пераходзіла ў густы і порсткі дождж. Хадкевіч. Звечарэла. Перастала імжыць, аціхла, — не ўгледзелі калі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вёрткі ’здольны да хуткіх і спрытных рухаў; выкрутлівы, порсткі, жвавы; пранырлівы’ (КТС, БРС, Шат., Карл.), укр. ве́рткий ’шустры’, рус. разан. вёртко ’хутка, скора’, чэш. уст. vrtký, новае vratký ’нясталы, ненадзейны, хісткі’, славац. vrtký ’хуткі, рухлівы, неспакойны, вёрткі, рэзкі’. Паўн.-слав. ізалекса. Утворана пры дапамозе суф. ‑kъ ад дзеяслова vьrtěti; гл. вярцець. Крукоўскі (162) лічыць гэту лексему агульнарускай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шапту́н, ‑а, м.
1. Той, хто шэпча (у 1 знач.) або шэпчацца з кім‑н. Аднак Кірыла не ўсіх пераканаў, чуліся галасы шаптуноў: Калі ты такі порсткі, дык ідзі сабе, а нам і дня хопіць, не гарыць. Гурскі. [Гудкевіч:] — Гэй, шаптуны! Годзе спрачацца. Языкі за зубы — пад’язджаем да вёскі. М. Ткачоў.
2. Той, хто займаецца даносамі, тайна паклёпнічае, распаўсюджвае якія‑н. чуткі. [Харытон:] — Ды хіба ж аб гэтым варта каму хваліцца? І сярод парабкаў шаптуны ёсць. Бажко.
3. Знахар, чараўнік. Фэлька не прызнаваў ні дактароў, ні шаптуноў. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыго́н 1, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. прыганяць — прыгнаць (у 1 знач.).
2. Абл. Месца, куды прыганяюць жывёлу, дзе трымаюць жывёлу; згон. У зацішным нізенькім прыгоне Ціха і глыбока, як праз сон, Ўздыхаюць змораныя коні, Хрумстаючы сенам і аўсом. Грахоўскі.
прыго́н 2, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. прыганяць — прыгнаць (у 2 знач.).
2. Грамадою лад, заснаваны на прыгонным праве; прыгонніцтва. Часы прыгону. □ Ці тое некалі за прыгонам было, ці пазней... Жыла ў прыдзеінскай вёсачцы дзяўчына. Звычайная сялянская дзяўчына. Хадкевіч.
3. Дармавая прымусовая праца сялян на памешчыка ў часы прыгоннага права; паншчына. Адбываць прыгон. □ — Бач, які порсткі! — смяецца пан. — Спярша ты ў мяне прыгон адслужы, тады і вярну [распіску]. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)